Jesteś mężczyzną i wydaje Ci się, że o plemnikach wiesz już wszystko. Ale czy na pewno? Jak powstają i ile żyją? Co im szkodzi, a co pomaga? Czy można poprawić jakość plemników? W tym artykule zebraliśmy 10 najczęściej zadawanych pytań dotyczących męskiego nasienia.
Jesteś mężczyzną i wydaje Ci się, że o plemnikach wiesz już wszystko. Ale czy na pewno? Ile żyją? Co im szkodzi? Czy można jakoś poprawić ich jakość? W tym artykule zebraliśmy 10 najczęściej zadawanych pytań dotyczących męskiego nasienia.
1. Kiedy plemniki są najsilniejsze?
Generalnie im młodszy mężczyzna, tym silniejsze komórki rozrodcze. Najlepiej pod względem jakości nasienia wypadają 20-latkowie. Sytuacja zmienia się tuż po 30-tce. Już 34-letni mężczyzna może mieć mniejszą liczbę plemników w ejakulacie. Z wiekiem spada również ich ruchliwość. W okolicach 40-tki zmniejsza się także koncentracja plemników o prawidłowej morfologii. Z kolei po 45. roku życia maleje objętość ejakulatu. W międzyczasie mogą pojawić się problemy z erekcją i spadkiem libido. Najczęściej wynika to ze stopniowego obniżania się poziomu testosteronu w organizmie mężczyzny. Plemniki nie podlegają takiemu wpływowi czasu, jak to się dzieje z kobiecymi komórkami jajowymi, które są dane paniom raz na zawsze. Plemniki są stale produkowane od nowa, w czasie około trzech miesięcy, ale nie ulega wątpliwości, że z wiekiem skuteczność takiej produkcji maleje. Spada również jakość produktu. Powstają 2 tryliony plemników, 700 mld plemników uwalnia się w wytryskach, co odpowiada 7,5l nasienia w czasie całego życia.
2. Ile żyje plemnik?
Ci najwięksi mocarze? Są w stanie przetrwać 5-7 dni w wilgotnym środowisku wnętrza ciała partnerki. Ci bardziej przeciętni? Około 72 godzin. Żeby męskie gamety mogły przeżyć możliwie długo, potrzebują jednak odpowiednich warunków. Plemniki najlepiej czują się w wilgotnym i ciepłym środowisku, o zasadowym pH. Uciekają aktywnie z lekko kwaśnej pochwy. Takie warunki zapewniają im właśnie kobiece drogi rodne. Poza organizmem kobiety plemnik ginie w ciągu maksymalnie kilkunastu minut. Dodajmy, że stosunkowo długi żywot plemnika sprawia, że dni płodne kobiety nie przypadają jedynie na dzień owulacji. Kobieta może zajść w ciążę, współżyjąc również 2-3 dni przed jajeczkowaniem. Plemniki są bowiem w stanie poczekać w jej drogach rodnych aż do momentu owulacji, a gdy ta już wystąpi, ruszyć na spotkanie z oocytem.
3. Kiedy nasienie można uznać za słabe?
Na przestrzeni 30 lat Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) obniżyła uznawaną za prawidłową wartość koncentracji nasienia aż o 75%! W 1980 roku za normę uznawano 60 mln plemników w 1 ml ejakulatu. Według wytycznych z 2010 roku mężczyzna musi mieć zaledwie 15 mln plemników w 1 ml ejakulatu, aby jego wynik był prawidłowy. Obniżenie norm ma związek z ogólnym spadkiem jakości nasienia u mężczyzn na całym świecie, najpewniej spowodowanym zmianami środowiskowymi. A co z pozostałymi parametrami? W całym ejakulacie, którego objętość nie powinna być mniejsza niż 1,5 ml, powinno znajdować się minimum 39 milionów plemników. Ich żywotność powinna przekraczać 58%, a przynajmniej 32% z nich powinno wykazywać ruch postępowy. Zaledwie 4% plemników musi mieć natomiast prawidłową morfologię. Odczyn ph nasienia powinno mieścić się granicach 7,5, a czas upłynnienia być krótszy niż 60 minut.
4. Plemniki w stresie – co to znaczy?
Chodzi oczywiście o stres oksydacyjny. W zdrowym organizmie występuje równowaga między powstawaniem wolnych rodników (oksydantów) a ich usuwaniem. Czasem jednak liczba oksydantów przewyższa możliwości antyoksydacyjne organizmu, który nie jest w stanie skutecznie pozbyć się nadmiaru wolnych rodników. Powstałą w ten sposób dysproporcję nazywamy właśnie stresem oksydacyjnym. Niestety szkodzi on plemnikom, doprowadzając m.in. spadku ich liczby i ruchliwości. Stres oksydacyjny jest efektem nerwowego stylu życia, zanieczyszczenia środowiska, niezdrowej, wysoko przetworzonej diety oraz małej ilości antyoksydantów. Sprzyjają mu również nałogi, w tym palenie papierosów i spożywanie alkoholu.
5. Czy to prawda, że sauna szkodzi plemnikom?
Tak, niestety tak. Częste przebywanie w gorącej saunie szkodzi plemnikom, podobnie jak częste korzystanie z jacuzzi czy mimowolne podgrzewanie okolic jąder (obcisła bielizna, zaburzenia krążenia w powrózkach nasiennych). Plemniki absolutnie nie powinny być wystawiane na działanie podwyższonych temperatur. Spermatogeneza, czyli proces powstawania męskich komórek rozrodczych w jądrach ulokowanych w worku mosznowym, zachodzi w temperaturze o ok. 1,5 – 2,0°C (!) niższej od temperatury panującej we wnętrzu ciała (37°C). Proces ten może spowolnić lub zahamować, jeśli w okolicy jąder i moszny, będzie zbyt gorąco..
6. Czy źle dobrana bielizna może zaszkodzić plemnikom?
Dokładnie tak jest! Według badań opublikowanych w Human Reproduction, jednym z wiodących czasopism poświęconych medycynie reprodukcyjnej, mężczyźni, którzy noszą bokserki, mają dużo lepsze nasienie niż mężczyźni preferujący bardziej obcisłą bieliznę. W ciasnej bieliźnie jądra znajdują się bowiem bliżej ciała, co automatycznie podnosi w nich temperaturę. Tymczasem jak już wspomnieliśmy – im cieplej, tym wolniejsza produkcja plemników. Badanie wykazało również, że panowie noszący bokserki mają niższe stężenie hormonu folikulotropowego (FSH). Hormon ten stymuluje produkcję spermy. Jego wzrost może być sygnałem od organizmu, że spadła liczba plemników i trzeba nadrobić straty.
7. Jak poprawić ruchliwość plemników?
Ruchliwość plemników jest jednym z podstawowych parametrów jakości męskiego nasienia. Oznacza zdolność plemników do aktywnego przemieszczania się w śluzie szyjkowym i w drogach rodnych kobiety. Jest to ich bardzo ważna właściwość, ponieważ, aby doszło do poczęcia dziecka plemnik musi połączyć się z komórką jajową i przemierzyć do niej spory dystans. Plemniki przemieszczają się wolniej u mężczyzn prowadzących siedzący tryb życia, palących papierosy i z nadwagą.
Aby poprawić ich ruchliwość, warto więc rzucić palenie i przede wszystkim…wstać z kanapy. Bardzo ważny jest również sposób odżywiania się przyszłego taty. Jeśli do tej pory Twoja dieta opierała się na wysoko przetworzonych produktach i żywności fast food, to najwyższy czas zmienić swoje przyzwyczajenia. Szczególnie, jeśli zależy Ci na poprawie ruchliwości swoich plemników. Jedz dużo produktów bogatych w cynk, selen, kwas foliowy, L-karnitynę, witaminę E oraz vit. C. Znajdziesz je m.in. w brokułach, szpinaku, grochu, kalafiorze, orzechach i pestkach dyni.
Sperma to w większości woda, pij więc dużo płynów, aby nie zagęszczać naturalnego środowiska plemników. Płyn nasienny chroni także same plemniki przed niegościnnym, lekko kwaśnym, środowiskiem pochwy. Plemniki dość szybko muszą aktywnie uciekać z pochwy. Już na starcie wiele z nich nie jest w stanie pokonać grawitacji. Nie żałuj sobie także fruktozy (cukier owocowy), ponieważ to wprost z niej czerpią energię plemniki do ruchu (5-10 kalorii z jednego wytrysku)..
8. Jak poprawić budowę (morfologię) plemników?
Prawidłowo zbudowany i zdrowy plemnik od razu wyróżnia się wśród milionów swoich „kolegów”. Ma odpowiedniej wielkości główkę, za nią szyjkę, wstawkę i napędzającą go witkę. Czasem jednak coś pójdzie nie tak i plemnik posiada nieprawidłowości, np. dwie główki, za grubą wstawkę albo za krótką, za długą lub zduplikowaną witkę. Tymczasem to właśnie morfologia plemników ma znaczący wpływ na płodność, a szczególnie jakość materiału genetycznego, chromosomów w jądrze komórkowym ulokowanym w główce plemnika.
Jeśli więc chcesz w przyszłości zostać ojcem, staraj się zadbać o to, aby możliwie jak najwięcej Twoich komórek rozrodczych miało prawidłową budowę, a stopień uszkodzenia DNA (fragmentacji) był jak najmniejszy. Jak tego dokonać? Możesz sobie pomóc, jedząc duże ilości różnego rodzaju orzechów, zwłaszcza polecane są orzechy włoskie, ale też laskowe i migdały. Wszelkie gatunki orzechów są bowiem bogatym źródłem kwasów omega-3, selenu, cynku, kwasu foliowego, witaminy E oraz vit C, czyli pokarmowych składników wspierających płodność i antyutleniaczy.
9. Po co i w jakich przypadkach wykonać badanie nasienia?
Badanie nasienia, tzw. seminogram lub sperminogram, to podstawowe badanie pozwalające ocenić jakość plemników i tym samym płodność mężczyzny. Badanie nasienia wykonuje się najczęściej wtedy, gdy para od dłuższego czasu (minimum 1 roku) bezskutecznie stara się o dziecko. Seminogram zaleca się również mężczyznom, którzy przeszli operacje w obrębie układu rozrodczego, leczyli się steroidami lub chcą oddać nasienie do banku nasienia.
10. Czy częsty seks ma wpływ na jakość męskiego nasienia?
Wielu mężczyzn zadaje sobie pytanie, co jest lepsze dla nasienia – abstynencja seksualna czy częste współżycie? Jak wiadomo, wszystko ma swoje wady i zalety. Jeśli często współżyjesz, w Twoim ejakulacie jest mniej plemników, za to są one bardziej ruchliwe. Jeśli współżyjesz rzadziej, objętość Twojego ejakulatu będzie większa, ale znajdujące się w nim plemniki mogą być mniej ruchliwe.
