Z męską płodnością i kondycją plemników jest coraz gorzej. Badania przeprowadzone przez Fundację Gyncentrum wykazały, że aż 62 proc. mężczyzn ma przynajmniej jeden nieprawidłowy marker płodności. Dowiedz się od czego zależy jakość spermy i jak ją sprawdzić, co szkodzi plemnikom oraz jak poprawić jakość nasienia.
Zdrowy plemnik przede wszystkim – czyli jak poprawić jakość nasienia?
Z męską płodnością i kondycją plemników jest coraz gorzej. Aż u 62 proc. mężczyzn przebadanych przez Fundację Gyncentrum w ramach akcji profilaktycznej „Zdrowy tata”, stwierdzono problemy przynajmniej z jednym markerem płodności. U jednego na 5 mężczyzn ruchliwość plemników była poniżej dolnej granicy normy. Prawie co drugi przebadany miał nieprawidłową morfologię plemników, czyli budowa zewnętrzna męskich komórek rozrodczych odbiegała od ogólnie akceptowalnych norm. To kiepski wynik – zauważają specjaliści – tym bardziej, że dotyczy mężczyzn poniżej 35 roku życia.
Męska niepłodność
Jeżeli po roku regularnego współżycia nie ma efektów w postaci ciąży, mowa o niepłodności. Przyczyną tych niepowodzeń może być czynnik męski, a konkretnie słaba jakość nasienia. Biologiczna wartość męskiej spermy jest uzależniona m.in. od masy ciała, diety czy stylu życia, który u współczesnego mężczyzny może doprowadzać do przegrzewania jąder. Gorsza jakość nasienia zaburza przebieg procesu spermatogenezy. Aby cieszyć się sukcesem poczęcia, warto przeanalizować dietę i tryb życia obojga partnerów. W niniejszym tekście skupimy się na „wspomagaczach” męskiej płodności.
Od czego zależy jakość spermy?
Badania jednoznacznie wskazują, że wpływ na produkcję spermy i jej jakość ma stan zdrowia oraz zwyczaje żywieniowe mężczyzny. Istotne jest zatem, aby już na etapie planowania rodzicielstwa zadbać o higieniczny styl życia i wprowadzenie prawidłowo zbilansowanej diety. Co to właściwie oznacza? Jak się prowadzić i co jeść, żeby plemniki były zdrowe i silne? Należy zwrócić uwagę na wagę! Nadmiar kilogramów i otyłość mają wpływ na zmniejszenie ilości nasienia, zmianę budowy i ruchomości plemników, stężenie testosteronu. Męska płodność nie lubi także alkoholu i papierosów.
Badanie nasienia – chwila prawdy
W przypadku mężczyzn podstawową metodą diagnostyki płodności jest badanie nasienia. Pozwala ono określić zdolności rozrodcze mężczyzny oraz zdiagnozować ewentualną przyczynę problemów. Ocenia ruchliwość plemników oraz podstawowe parametry fizyko-chemiczne. Dodatkowo warto zbadać morfologię i żywotności plemników oraz obecność przeciwciał przeciwplemnikowych i aktywnych leukocytów. Badanie nasienia metodą MSOME, które jest dostępne w klinice Gyncentrum, pozwala na obserwację budowy plemnika przy 6000-krotnym, a nawet 8000-krotnym powiększeniu mikroskopowym. Badania są bezbolesne, a przed oddaniem nasienia pacjent musi zachować wstrzemięźliwość seksualną od 3 do 5 dni, dla zachowania najlepszej jakości nasienia.
Testy męskiej płodności obejmują ponadto:
- test MAR, czyli badanie na obecność przeciwciał przeciwplemnikowych na powierzchni plemnika. Obecność przeciwciał przeciwplemnikowych może powodować aglutynację plemników, zmniejszać ich ruchliwość oraz żywotność, a także utrudniać przedostanie się plemników przez śluz szyjkowy, uniemożliwiając zapłodnienie.
- test SCD, czyli badanie struktury chromatyny plemnikowej. Badanie to służy ocenie stopnia uszkodzenia DNA plemników. Uszkodzone DNA plemników zmniejsza bowiem szanse na zapłodnienie. Jest także przyczyną wystąpienia nieprawidłowości we wczesnym stadium rozwoju zarodka oraz zwiększa ryzyko przeniesienia wad genetycznych na dziecko oraz poronień.
- posiew nasienia, badanie które służy wykryciu obecności bakterii i grzybów w spermie.
W razie potrzeby lekarz może zalecić dalszą diagnostykę, która obejmuje m.in.:
- badanie fizykalne, polegające na badaniu członka, jąder i moszny. Wykonuje się je, aby ustalić, czy u mężczyzny nie występują nieprawidłowości
- anatomiczne, które mogłyby obniżać płodność,
- USG, które pomaga wykryć m.in. żylaki powrózka nasiennego,
- badania hormonalne,
- badania genetyczne,
- badania immunologiczne
Porada embriologa Gyncentrum – Jak poprawić jakość nasienia?
„Do zapłodnienia nie potrzeba plemników mustangów, ale plemników z nieuszkodzonymi różnymi faktorami chromosomów – DNA, znajduje się w główce plemnika i przenosi pomiędzy pokoleniami dziedziczone informacje.”
Uwaga! To szkodzi plemnikom
„KAŻDY plemnik powstaje w ciągu 74 dni. Jeżeli w tym czasie jego struktury ulegną uszkodzeniu, również podczas wytrysku będzie on uszkodzony. Prawidłowa główka plemnika oznacza prawidłową jakość DNA z jądra komórkowego plemnika. Tylko w tej sytuacji organizm partnerki nie odrzuci ciąży”.
Ogólnie rzecz biorąc plemniki mogą być uszkadzane różnego rodzaju promieniowaniami, w tym podwyższoną temperaturą. Dowiedziono, że jeśli jądra nie znajdą się w mosznie przed trzecim rokiem życia to nic już później nie pomoże. Nabłonek z którego powstawałyby po okresie dojrzewania plemniki będzie trwale i nieodwracalnie uszkodzony. Temperatura moszny ma KARDYNALNE znaczenie w tym względzie, ponieważ może zwiększać fragmentację (poszatkowanie) DNA. Jeśli DNA nie jest prawidłowe, wówczas nawet po wytworzeniu zarodka nie będzie on się trwale implantował w endometrium macicy, organizm go sam usunie. W jądrach znajdujących się w mosznie, produkowane się plemniki, które przez kilkanaście ostatnich dni przed wytryskiem dojrzewają w najądrzu, które znajduje się tuż pod skórą worka mosznowego. Całość nie powinna być przegrzewana, np. w saunie.
Problem z zajściem w ciążę jest istotnie związany z plemnikami. Dlatego należy jak najbardziej im pomóc. Priorytetowo należy wyeliminować wszystkie czynniki mające negatywny wpływ na spermę.
- alkohol – ten mocny, słabszy i najsłabszy
- papierosy
- ograniczyć, na ile to tylko możliwe, ostre, rozgrzewające przyprawy
- gazowane słodkie napoje zero, szczególnie z butelek PET, plastikowych, bo bisfenol w nich zawarty ma bardzo negatywny wpływ na plemniki. Już po dwóch tygodniach odstawienia napojów z plastiku organizm oczyszcza się w znacznym stopniu.
PRZEGRZEWANIE JĄDER. Warto zadbać o ich niższą temperaturę. Jak?
Można wykorzystać moc aptecznych plastrów chłodzących. Alternatywą jest miejscowe schładzanie przy pomocy butelki z chłodną wodą. Należy wybierać spodnie i bieliznę możliwie najbardziej luźną. Jeśli majtki to bokserki, rozmiar większe. Temperatura jąder w mosznie MUSI być stale obniżana. Stąd niezalecane są atrakcje w postaci sauny, długich kąpieli w gorącej wodzie.
Plemnikowe Superfood
Suplementy nie zaspokoją wszystkich potrzeb męskiego organizmu. Należy bardzo poważnie potraktować zmianę nawyków żywieniowych. Trzeba stosować zalecenia CIĄGLE i STALE, mając na uwadze, że JEDEN plemnik powstaje prawie 1/5 roku! Zatem poprawa jakości nasienia jest procesem długim i wymagającym. Konsekwencja popłaca!
Witamina C
O ile pacjent nie ma skłonności do kamicy, w celu poprawy jakości nasienia, zaleca się bardzo duże dawki witaminy C. Pozwala ona wyeliminować z organizmu wolne rodniki. Wolne rodniki znane są z uszkadzania komórek, w tym tak delikatnych, jak plemniki. Zalecana dawka to 1 gram na dobę. Źródła witaminy C to: owoce cytrusowe i ich soki, słodka papryka, kiwi, truskawki, pomidory, brokuły, brukselka, kapusta, ziemniaki, wzbogacone płatki śniadaniowe, nabiał i inne produkty spożywcze.
Cynk
W laboratorium embriologicznym polecane są także suplementy z cynkiem. Ma on ogromne znaczenie dla nasienia. Suplementacja powinna być przyjmowana przez dłuższy czas. Odpowiednia dawka to 30mg x 2/dobę. Naturalne źródła cynku to ostrygi, drób, skorupiaki – krab i homar, płatki śniadaniowe wzbogacona wersja, orzechy i fasola, produkty z pełnego ziarna pszenicy, nabiał, nasiona dyni. Te produkty to prawdziwa kopalnia cynku, który mężczyźni tracą z każdym z wytryskiem w ilości kilku mg!
Witamina B
Jest odpowiedzialna za prawidłową budowę DNA, czyli materiału genetycznego, obecnego także w plemnikach. Zaś witamina B3, czyli niacyna, bierze udział w syntezie hormonów płciowych. Najlepsze źródła witaminy B to zielone, liściaste warzywa, takie jak szpinak, sałata rzymska, brukselka i szparagi, owoce i soki owocowe, zwłaszcza pomarańcze i sok pomarańczowy, orzechy, fasola i groch, pełnoziarniste, wzbogacone płatki śniadaniowe, wzbogacone produkty mączne, takie jak pieczywo i makaron. Zalecana dawka witaminy B-12 to 1g/dobę. Jej źródła to ryby i owoce morza, mięso i drób, zwłaszcza wątróbka, produkty mleczne, takie jak jaja i mleko, wzbogacone płatki śniadaniowe, drożdże spożywcze.
Witamina D
Wpływa na jakość plemników oraz poziom hormonów androgenowych, głównie testosteronu. A to od niego m.in. zależy libido mężczyzny. Jej wartościowe źródła to tłuste ryby, takie jak łosoś, makrela i tuńczyk, wątróbka wołowa, sery żółte, żółtka, wzbogacone mleko, jogurt i inne produkty mleczne, grzyby.
Witamina E
Jest antyoksydantem. Chroni nasienie przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi i tym samym dba o zwiększenie męskiej płodności. Spożywanie produktów bogatych w witaminę E zwiększa u mężczyzn potencję. Witamina E bierze aktywny udział w procesie produkcji spermy, wpływa na aktywność i długość życia plemników. Znaleźć ją można w olejach roślinnych, takich jak olej słonecznikowy i sojowy, orzechy i nasiona, zielone warzywa, takie jak brokuły i szpinak.
Koenzym Q10
Wpływa na lepszą ruchliwość plemników, ale też znaczne zwiększenie ich ilości. Zalecana dawka to 10mg/dobę. Źródłem jest drób, zwłaszcza kurczak, ryby, takie jak śledź i pstrąg, oleje roślinne, w tym olej sojowy i rzepakowy, orzechy i nasiona, w szczególności orzeszki ziemne, nasiona słonecznika i pistacje.
Kwasy tłuszczowe omega-3, które można znaleźć w rybach i owocach morza, zwłaszcza łosoś, makrela, tuńczyk, śledź i sardynki, orzechy i nasiona, w tym nasiona chia, siemię lniane i orzechy włoskie, oleje roślinne, takie jak siemię lniane, soja i olej rzepakowy.
L-arginina w dawce 4g/dobę. Zalecane potrawy to mięso i drób, takie jak indyk i kurczak, orzechy i nasiona, zwłaszcza pestki dyni i orzeszki ziemne, migdały, fasola i soczewica, nabiał.
Nasiona kozieradki – zalecane dawkowanie to 600 mg ekstraktu z nasion kozieradki na dzień przez 12 tygodni
Korzeń żeń-szenia w każdej jadalnej postaci
Selen 200mg/dobę – warto sięgnąć tu po banany
L-karnityna 4g/dobę – zalecana forma to ta do ssania
Olej lniany w dawce 1 łyżka/dobę.
Niniejszy tekst nie zastąpi konsultacji ze lekarzem. W Klinice Gyncentrum pacjenci otrzymują kompleksową opiekę specjalistów, w tym androloga i urologa.
