Rządowy program dofinansowania procedury in vitro funkcjonuje w Polsce już od ponad roku, dając wielu parom realną szansę na rodzicielstwo. Mimo to wokół jego realizacji wciąż pojawia się wiele pytań – szczególnie w kwestiach technicznych i organizacyjnych. Jednym z tematów, który budzi najwięcej wątpliwości, jest przechowywanie mrożonych zarodków i oocytów. Ile kosztuje przechowywanie zarodków w ramach programu i jak długo można je zatrzymać?
Spis treści:
Przechowywanie zamrożonych zarodków i oocytów
Jak długo przechowywane są zarodki i oocyty w ramach programu?
Przechowywanie i wykorzystanie oocytów – najważniejsze informacje
Przechowywanie zarodków – cena. Ile kosztuje przechowywanie zarodków i oocytów?
Wykorzystanie zarodków utworzonych przed rozpoczęciem programu
Czy można przenieść zarodki między ośrodkami?
Co się dzieje przy rezygnacji z przechowywanych zarodków?
Czy możliwe jest zabezpieczenie płodności przed leczeniem onkologicznym?
Kiedy ośrodek może odmówić przechowywania zarodków w ramach programu?
Przechowywanie zamrożonych zarodków i oocytów – obowiązki realizatora programu wobec pacjentów
Przechowywanie zamrożonych zarodków i oocytów
Możliwość przechowywania mrożonych zarodków i oocytów wymaga uczestnictwa w rządowym programie in vitro. Mogą do niego przystąpić zarówno pary, jak i osoby chcące zabezpieczyć płodność przed leczeniem onkologicznym. Pacjent lub para, która chce dołączyć do programu, powinni na początek:
- zgłosić się do wybranego ośrodka realizującego program in vitro i umówić się na pierwszą konsultację kwalifikacyjną;
- podczas kwalifikacji do programu przedstawić niezbędne dokumenty i zgody, w tym dokument tożsamości, aktualne zaświadczenie o posiadaniu ważnego ubezpieczenia zdrowotnego, dokumentację medyczną dotyczącą dotychczasowego leczenia niepłodności oraz wypełniony formularz zgłoszeniowy do programu.
Kolejnym etapem jest ocena medyczna, która obejmuje wywiad lekarski, niezbędne badania laboratoryjne i obrazowe, a w razie potrzeby również konsultacje specjalistyczne. Po zebraniu wyników lekarz prowadzący może zakwalifikować pacjenta/pacjentów do udziału w programie, a następnie omawia możliwe warianty leczenia oraz przedstawia zasady przechowywania materiału biologicznego.
Jak długo przechowywane są zarodki i oocyty w ramach programu?
Przechowywanie zamrożonych zarodków, które powstały w ramach programu, jest możliwe przez cały okres leczenia – aż do momentu ich wykorzystania, np. w procedurze transferu lub do zakończenia programu Czas ten zależy od indywidualnego przebiegu leczenia, decyzji pacjentów oraz warunków zdrowotnych. Po zakończeniu leczenia lub utracie uprawnień do udziału w programie (np. z powodu utraty ubezpieczenia zdrowotnego) dalsze przechowywanie mrożonych zarodków i oocytów odbywa się odpłatnie, na zasadach komercyjnych.
W sytuacji, gdy para nie wykorzysta wszystkich zarodków w trakcie trwania programu, ponosi koszty ich dalszego przechowywania już we własnym zakresie. Po zakończeniu programu para ma natomiast możliwość podjęcia decyzji o wykorzystaniu zarodków lub oocytów w dalszym leczeniu (komercyjnie), przekazaniu ich do dawstwa anonimowego (po spełnieniu wymogów prawnych), bądź też zrzeczeniu się praw do materiału i zniszczenia zgodnie z przepisami prawa.
Przechowywanie i wykorzystanie oocytów – najważniejsze informacje
Program in vitro dopuszcza możliwość mrożenia nadliczbowych oocytów zarówno w ramach jego finansowania, jak i komercyjnie. W przypadku decyzji o kriokonserwacji oocytów w ramach programu pacjentka zobowiązana jest do ich wykorzystania w kolejnym cyklu leczenia. W przypadku zmiany realizatora programu po dokonaniu mrożenia koszty transportu zamrożonych oocytów do nowego ośrodka pokrywa pacjentka.
Przechowywanie zarodków – cena. Ile kosztuje przechowywanie zarodków i oocytów?
Koszt mrożenia nasienia oraz jego przechowywania przez rok w klinikach Gyncentrum wynosi 500 zł. Z kolei roczny koszt przechowywania zamrożonych zarodków metodą witryfikacji zaczyna się od 500 zł.
Wykorzystanie zarodków utworzonych przed rozpoczęciem programu
Zgodnie z zasadami programu pary, które przed jego uruchomieniem miały zamrożone zarodki, mogą skorzystać z ich transferu w ramach finansowania publicznego. Nie pomniejsza to puli przysługujących cykli zapłodnienia pozaustrojowego (limit 6 cykli). Proces ten zawiera pełen zakres świadczeń kwalifikacyjnych, diagnostycznych i konsultacji specjalistycznych niezbędnych do przygotowania do transferu – bez dodatkowych opłat.
Czy można przenieść zarodki między ośrodkami?
Przeniesienie zamrożonych zarodków lub oocytów między ośrodkami realizującymi program jest możliwe, jednak nie jest finansowane w ramach programu. Koszty logistyczne związane z transportem biologicznego materiału ponosi pacjent, niezależnie od powodu zmiany Realizatora. Co ważne nie wolno zmieniać Realizatora do zakończenia cyklu, czyli do wykorzystania wszystkich powstałych w ramach cyklu zarodków.
Według Programu realizatora można zmienić 2 razy. Każda tego typu zmiana wymaga natomiast formalnego zlecenia transportu oraz odpowiedniego zabezpieczenia materiału biologicznego przez obecny i przyszły ośrodek. Transport często leży w gestii pacjentów.
W sytuacji, gdy para zdecyduje się na zmianę Realizatora po wcześniejszej kriokonserwacji komórek, również obowiązuje zasada samodzielnego pokrycia kosztów przewozu.
Co się dzieje przy rezygnacji z przechowywanych zarodków?
Program zakłada, że pacjenci mają prawo do zrzeczenia się przechowywanych zarodków lub oocytów. W tym celu wymagane jest złożenie stosownego oświadczenia, sporządzonego zgodnie z przepisami Ustawy o leczeniu niepłodności. Ośrodek ma wówczas obowiązek:
- udostępnić pacjentom wzór takiego oświadczenia;
- poinformować ich o skutkach prawnych podjętej decyzji.
Czy możliwe jest zabezpieczenie płodności przed leczeniem onkologicznym?
Program umożliwia zabezpieczenie płodności przed rozpoczęciem leczenia przeciwnowotworowego (tzw. oncofertility). Osoby te mogą mrozić oocyty lub nasienie, nawet jeśli nie mają partnera. W przyszłości, po pozytywnym zakończeniu leczenia, mogą natomiast przystąpić do programu wspólnie z partnerem i wykorzystać wcześniej zamrożone komórki.
W przypadku niepowodzenia pierwszej procedury zabezpieczenia (np. nieuzyskania oocytów zdolnych do zapłodnienia) możliwe jest ponowienie próby w ramach programu. Każda z procedur musi być udokumentowana w historii medycznej pacjenta. Co istotne, nie obowiązują tu ograniczenia związane ze zmianą realizatora świadczeń, jednak koszty transportu materiału pokrywa pacjent.
Kiedy ośrodek może odmówić przechowywania zarodków w ramach programu?
Ośrodek realizujący program może odmówić finansowanego przechowywania zarodków, jeśli zostały one utworzone poza programem, np. w ramach wcześniejszego leczenia komercyjnego. W takiej sytuacji para ma prawo do przechowywania zarodków wyłącznie na zasadach komercyjnych, zgodnie z obowiązującym cennikiem.
Przechowywanie zamrożonych zarodków i oocytów – obowiązki realizatora programu wobec pacjentów
Ośrodki realizujące program są zobowiązane do zapewnienia pacjentom możliwości dokończenia pełnego cyklu leczenia, co obejmuje m.in. transfer wszystkich powstałych zarodków. Po zakończeniu jednego cyklu kolejny powinien rozpocząć się nie później niż po upływie 6. miesięcy.
Zdajemy sobie sprawę, że kwestie formalne i organizacyjne związane z przechowywaniem zamrożonych zarodków i oocytów mogą budzić wiele pytań wśród par korzystających z programu dofinansowania procedury in vitro. W związku z tym wszystkich pacjentów, którzy chcieliby uzyskać dodatkowe informacje lub rozwiać swoje wątpliwości, serdecznie zachęcamy do kontaktu z Kliniką Gyncentrum i umówienia się na konsultację w jednym z naszych ośrodków.
Nasi doświadczeni specjaliści z przyjemnością udzielą szczegółowych wyjaśnień, przeprowadzą przez cały proces kwalifikacji oraz odpowiedzą na pytania dotyczące dokumentacji, zgód, a także zasad przechowywania i dalszego postępowania z materiałem biologicznym.
