Niepłodność immunologiczna to coraz częściej diagnozowana przyczyna problemów z zajściem w ciążę. Szacuje się, że około 12% przypadków niepłodności ma podłoże immunologiczne. Na czym dokładnie polega ten rodzaj niepłodności?
Niepłodność immunologiczna to coraz częściej diagnozowana przyczyna problemów z zajściem w ciążę. Szacuje się, że około 12% przypadków niepłodności ma podłoże immunologiczne.Na czym dokładnie polega ten rodzaj niepłodności? Czy szybka diagnostyka i dobrze dobrana terapia zwiększają szansę na dziecko? Odpowiedź znajdziesz w artykule.
Układ immunologiczny to nasz prywatny bodyguard!
Stoi on na straży naszego zdrowia, chroniąc nas przed wszelkiego rodzaju drobnoustrojami (bakteriami, wirusami, grzybami etc.). Zazwyczaj bezbłędnie rozpoznaje wrogów i skutecznie z nimi walczy. Jednak jemu też czasem zdarza się pomylić i z niewiadomych przyczyn, zaczyna zwalczać naszych sprzymierzeńców.
Niepłodność immunologiczna
Bywa, że układ immunologiczny jednego lub obojga partnerów traktuje męskie komórki rozrodcze, jako potencjalne zagrożenie. Wówczas zaczyna on wytwarzać przeciwciała, które uszkadzają lub niszczą plemniki, uniemożliwiając zapłodnienie komórki jajowej. Mamy wtedy do czynienia z tzw. niepłodnością immunologiczną.
– Niepłodność immunologiczna to taki rodzaj niepłodności, za którą odpowiedzialny jest nasz system immunologiczny – zarówno żeński, jak i męski. Układ odpornościowy to złożony system wzajemnych interakcji i zależności pomiędzy komórkami. Na ogół jest naszym sprzymierzeńcem i ma za zadanie chronić nas przed potencjalnymi zagrożeniami: wirusami, bakteriami i chorobami, które wywołują. U osób z zaburzeniami immunologicznymi dochodzi do nieprawidłowych reakcji, które upośledzają funkcjonowanie komórek rozrodczych i mogą powodować zaburzenia w procesie zapłodnienia oraz niewyjaśnione straty wczesnych ciąż – wyjaśnia dr n. med. Wojciech Sydor, immunolog z Kliniki Leczenia Niepłodności i Diagnostyki Prenatalnej Gyncentrum w Katowicach.
Plemnik wrogiem kobiety… i mężczyzny
U niektórych kobiet dochodzi do błędnej reakcji układu immunologicznego, objawiającej się obecnością przeciwciał przeciwplemnikowych (ang. Anti-Sperm Antibodies). Przeciwciała te identyfikują męskie nasienie, jako wrogie i zwalczają je. Plemniki, które napotkają na barierę immunologiczną kobiety zostają uszkodzone i tracą swoją zdolność do zapłodnienia. W sytuacji gdy jednak do zapłodnienia dojdzie, organizm matki zwalcza zarodek, prowadząc do poronienia. Mówimy wówczas o tzw. immunologicznej przyczynie poronienia.
Trudno uwierzyć, że dla kobiety, zwłaszcza w wieku rozrodczym, plemnik może być wrogiem. Jeszcze trudniej zrozumieć, że przeciwciała przeciw swoim własnym plemnikom mogą wytwarzać także mężczyźni. Tak, tak… plemniki mogą być przeciwnikami mężczyzny! Wówczas, w wyniku reakcji autoimmunologicznej, dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia plemników już w jądrach. W konsekwencji nasienie nie zawiera lub zawiera niewielką ilość plemników, zdolnych do zapłodnienia. Warto dodać, że jeśli przeciwciała atakujące plemniki pochodzą od kobiety, to mówimy o odpowiedzi alloimmunologicznej, natomiast jeśli są pochodzenia własnego, tzn. organizm mężczyzny sam produkuje przeciwciała skierowane przeciwko jego własnym plemnikom, to mówimy o odpowiedzi autoimmunologicznej.
Dowiedz się więcej: Poradnia immunologiczna
Niepłodność immunologiczna to nie wyrok
Pacjenci, u których zdiagnozowano niepłodność immunologiczną nie są pozbawieni szans na rodzicielstwo. Niepłodność immunologiczną można i należy leczyć!
W terapii niepłodności immunologicznej wykorzystuje się metody immunostymulacji oraz leki o działaniu immunomodulującym. Leczenie polega na podawaniu specjalnych preparatów zmniejszających odpowiedź immunologiczną lub blokujących produkcję „problematycznych” przeciwciał. Brak ciąży pomimo leczenia, wiąże się z koniecznością zastosowania technik wspomaganego rozrodu. Jedną z nich jest inseminacja domaciczna. Technikę tą stosuje się, gdy przeciwciała przeciwko plemnikom produkuje kobieta. Inseminacja polega na wprowadzeniu bezpośrednio do jamy macicy odpowiednio przygotowanego nasienia. Dzięki temu pominięta zostaje bariera śluzu szyjkowego i znajdujących się w nim przeciwciał. Jeśli inseminacja okaże się nieskuteczna jedynym rozwiązaniem jest zapłodnienie pozaustrojowe in vitro.
Diagnoza przede wszystkim
Niepłodność o podłożu immunologicznym to scenariusz, który rzadko brany jest pod uwagę przez pary bezskutecznie starające się o dziecko. To błąd! Im wcześniej podjęte zostaną właściwe działania diagnostyczne, tym większa szansa na ciążę.
Kto w pierwszej kolejności powinien wykonać badania? Pary ze stwierdzoną niepłodnością, szczególnie o niejasnej etiopatogenezie, z historią poronień nawykowych oraz po nieudanych procedurach in vitro. Kobiety chorujące na endometriozę oraz mężczyźni po przebytych stanach zapalnych narządów płciowych i urazach jąder.
W przypadku podejrzenia niepłodności immunologicznej lekarz zleca wykonanie specjalistycznych badań krwi, nasienia i czasami śluzu szyjkowego.
– Badania immunologiczne to grupa wyspecjalizowanych testów diagnostycznych, które poprzez badanie krwi, nasienia lub śluzu szyjkowego, pozwalają dokładniej ustalić przyczynę niepłodności oraz zastosować odpowiednie leczenie. Bez tego pacjenci przez wiele lat mogą stosować terapie skazane na niepowodzenie, co tym samym opóźni lub całkowicie pozbawi ich szansy na posiadanie potomstwa – mówi dr Sydor.
Niepłodność immunologiczna to złożony problem wymagający wysoce specjalistycznej wiedzy. Dlatego zarówno diagnostyka, jak i leczenie powinny odbywać się pod okiem lekarza specjalizującego się w zakresie immunologii rozrodu.
