Jajowody pełnią bardzo ważną rolę w procesie zapłodnienia. To właśnie w jajowodach komórka jajowa łączy się z plemnikiem, dając początek nowemu życiu. Jaką jeszcze pełnią funkcję? Odpowiedz znajdziesz w naszym artykule.
Jajowody, choć często niedoceniane pełnią bardzo ważną rolę w procesie zapłodnienia. Bez tych cieniutkich, parzystych struktur poczęcie dziecka byłoby nieosiągalne. To właśnie w jajowodach komórka jajowa łączy się bowiem z plemnikiem, dając początek nowemu organizmowi. Jajowody nie stanowią jednak wyłącznie drogi transportowej dla plemników. Jaką jeszcze pełnią funkcję? Odpowiedz znajdziesz w naszym artykule.
Jak wyglądają jajowody?
Jajowody mają postać przewodów o długości od 10 do 15 cm i średnicy stanowiącej dziesiąte części milimetra. Z jednej strony jajowody przylegają do górnej części macicy, z drugiej zaś postrzępionym ujściem „otulają” jajniki. Ta postrzępiona część jajowodu to lejek. Znajduje się on najbliżej jajnika i ma przechwycić uwolnioną z niego komórkę jajową oraz wprowadzić ją do jajowodu. Najdłuższą i zarazem najszerszą częścią jajowodu jest bańka. Stanowi ona aż 1/3 całej długości jajowodu i to w niej najczęściej komórka jajowa spotyka się z plemnikiem. Z kolei najkrótszym i najwęższym fragmentem jajowodu jest cieśń. Łączy się ona z macicą tzw. ujściem macicznym. Ostatni odcinek jajowodu to część maciczna. Wnika ona bezpośrednio w jamę macicy, a jej zadaniem jest przekazanie zarodka bezpośrednio do miejsca implantacji.
Jajowód – narząd wielozadaniowy
Ściany jajowodów pokryte są jednowarstwowym nabłonkiem wyposażonym w rzęski. Strukury te, choć maleńkie, pełnią szalenie ważną rolę. Wraz z błoną mięśniową przesuwają bowiem niezdolną do ruchu komórkę jajową (albo zapłodnioną już zygotę) w stronę macicy. W taki sam sposób rzęski wspomagają również plemniki w ich morderczej wędrówce przez jajowód. Oczywiście jajowody nie pełnią wyłącznie funkcji transportowej. Ich nabłonek produkuje płyn jajowodowy, który odżywia zarodek i pomaga mu przetrwać zanim trafi do macicy. Co ważne, w jajowodach pożywienie znajdą także plemniki. Ponadto warunki, jakie w nich panują uzdatniają je do zapłodnienia. Bo musisz wiedzieć, że plemniki zaraz po ejakulacji jeszcze tego nie potrafią. Proces uzdatniania męskich komórek rozrodczych nazywamy kapacytacją. W jej trakcie plemniki przechodzą liczne przemiany. Zmienia się nie tylko ich skład, ale także struktura.
Niedrożne jajowody mogą być przyczyną niepłodności
Około 30% wszystkich przypadków niepłodności partnerskiej jest wynikiem niedrożności jajowodów. Może ona dotyczyć dowolnego odcinka jajowodu, być częściowa, całkowita, stała lub czasowa. Jajowody mogą stracić drożność z wielu powodów – np. z powodu obecności jakiejś przeszkody w ich wnętrzu, zrostów pooperacyjnych lub zrostów spowodowanych stanem zapalnym w obrębie miednicy mniejszej (Chlamydia trachomatis, Mycoplasma, Ureaplasma). Do niedrożności jajowodów może dojść również na skutek uszkodzenia ich śluzówki, endometriozy, przebytego poronienia albo nieprawidłowej aplikacji wkładki wewnątrzmacicznej. Bywa, że niedrożność jajowodów ma charakter wrodzony.
Czym jest wodniak jajowodu?
Wodniak jajowodu jest powikłaniem po przebytym stanie zapalnym w obrębie miednicy mniejszej. Mówimy o nim wtedy, gdy w jajowodzie zablokowany zostanie odpływ płynnej treści. W efekcie płyn gromadzi się w jajowodzie, powodując jego obrzmienie. Wodniak jajowodu może powodować silne dolegliwości bólowe w obrębie miednicy, jednak często przebiega zupełnie bezobjawowo.
Udrażnianie jajowodów – jak to wygląda?
Niedrożne jajowody diagnozuje się i leczy różnymi metodami. Jedną z takich metod jest Sono-HSG, czyli ultrasonograficzna histerosalpingografia. Spośród wszystkich dostępnych technik diagnostycznych ta pozwala ocenić stan jajowodów w najmniej inwazyjny sposób.
Badanie Sono-HSG ma miejsce w gabinecie lekarskim na fotelu ginekologicznymi i odbywa się pod ścisłą kontrolą USG. Najpierw lekarz wyklucza jednak patologie w obrębie macicy i jajników oraz ewentualną ciążę. Następnie przy pomocy wziernika rozchyla ściany pochwy, odkaża szyjkę macicy i wprowadza sterylny cewnik zakończony balonikiem. Gdy balonik jest już wypełniony solą fizjologiczną, podaje specjalny środek kontrastujący i obserwuje, jak płyn przepływa przez macicę i jajowody.
Kolejną metodą, po którą sięga się przy podejrzeniu niedrożności jajowodów jest laparoskopia. Wykonuje się ją zarówno w celach diagnostycznych, jak i leczniczych. Jest to zabieg chirurgiczny, wykonywany w znieczuleniu ogólnym. Najpierw powłoki brzuszne pacjentki są unoszone przy pomocy dwutlenku węgla. Następnie lekarz robi niewielkie, ok. 10-milimetrowe nacięcie w pępku, przez które wprowadza laparoskop. Urządzenie to ma wbudowany specjalny zestaw optyczny umożliwiający oglądanie wnętrza jamy brzusznej. Jeśli w trakcie zabiegu chirurg stwierdzi, że trzeba operować, wykonuje kolejne 2 niewielkie nacięcia i wprowadza przez nie mikronarzędzia chirurgiczne. Gdy operacja dobiegnie końca, dwutlenek węgla jest wypuszczany, nacięcia zszywane, a anestezjolog przystępuje do wybudzana pacjentki.
