Gestageny podtrzymują ciążę, odpowiadają za rozwój zarodka, działają antykoncepcyjnie, a kobietom w okresie menopauzy pomagają walczyć z jej objawami. Niedobór gestagenów może z kolei prowadzić do poronień i niepłodności.
O gestagenach śmiało moglibyśmy powiedzieć, że to hormony od zadań specjalnych. Nie dość, że podtrzymują ciążę i odpowiadają za rozwój zarodka, to jeszcze działają antykoncepcyjnie, a kobietom w okresie menopauzy pomagają walczyć z jej objawami. Niedobór gestagenów może z kolei prowadzić do poronień i niepłodności.
Co jeszcze warto wiedzieć o tych szczególnych hormonach i ich pro-ciążowym działaniu? Specjalnie dla Was zebraliśmy garść najważniejszych informacji na ich temat.
Gestageny przygotowują ciało kobiety do ciąży
Gestageny to grupa żeńskich hormonów płciowych o budowie i funkcjach zbliżonych do progesteronu, który zresztą jest ich głównym przedstawicielem. Wytwarzane przez ciałko żółte (a w trakcie ciąży przez łożysko) wpływają na błonę śluzową macicy w taki sposób, aby była gotowa na przyjęcie zarodka. Właśnie dlatego poziom gestagenów, konkretnie progesteronu, wzrasta tuż po owulacji, a oznaczając jego poziom w drugiej połowie cyklu, możemy stwierdzić, czy w ogóle miała ona miejsce. Gestageny sprawiają, że śluzówka macicy jest lepiej ukrwiona i pogrubiona. Wpływając na układ immunologiczny hamują organizm matki przed odrzuceniem zarodka.
Gestageny odpowiadają za utrzymanie ciąży
W jaki sposób to robią? Za sprawą gestagenów mięśniówka macicy staje się mniej wrażliwa na działanie oksytocyny, co rozluźnia ją i hamuje skurcze. Hormony te mają również bardzo korzystny wpływ na szyjkę macicy. Przede wszystkim chronią ją przed niewydolnością, zmniejszając tym samym ryzyko przedwczesnego porodu.
Warto dodać, że w trakcie 9. miesięcy ciąży poziom progesteronu podnosi się niemal 100-krotnie! Zaczyna spadać dopiero przed samym jej końcem, co dla macicy jest sygnałem, że czas rozpocząć akcję porodową.
Gestageny zapobiegają poronieniu
Jedną z możliwych przyczyn poronień, oczywiście poza zaburzeniami w chromosomach zarodka, są nieprawidłowości w procesie implantacji. Zarodek może nie zagnieździć się w ścianie macicy, np. z powodu niedomogi lutealnej, czyli stanu, w którym ciałko żółte nie produkuje dostatecznej ilości progesteronu. Problem ten jest bardzo powszechny, bo dotyczy nawet 23-50% kobiet po poronieniach. Wyniki badań naukowych sugerują, że podawanie gestagenów kobietom, które kilkukrotnie straciły ciążę, ma pozytywny wpływ na przebieg kolejnych.
Gestageny ważne również dla kobiet przystępujących do in vitro!
Pacjentki przyjmują progesteron najczęściej zaraz po transferze zarodka, by zwiększyć szanse na jego zagnieżdżenie się w macicy. Hormon ten wykorzystywany jest też niekiedy w protokołach stymulacji – do uzyskania większej liczby pęcherzyków jajnikowych.
Kiedy kobieta w ciąży powinna przyjmować progesteron?
Lekarz może zalecić przyjmowanie progesteronu w sytuacji, gdy u kobiety występują jakieś niepokojące symptomy, np. krwawienia/plamienia, bóle brzucha czy skurcze macicy. Progesteron przyjmują również te pacjentki, których wcześniejsze ciąże zakończyły się poronieniem lub porodem przedwczesnym. Kolejnym wskazaniem będzie niewydolność szyjki macicy, czyli jej zbyt szybkie skracanie się. Stan ten jest bardzo niebezpieczny, ponieważ istnieje wtedy ryzyko, że kobiecie nie uda się donosić ciąży do wyznaczonego terminu porodu. Przyjmując progesteron, przyszła mama ma szansę urodzić dziecko o czasie. Progesteron zwiększa również skuteczność leków hamujących czynność skurczową macicy, w związku z tym podaje się go kobietom zagrożonych porodem przedwczesnym.
Podsumowując, gestageny, a właściwie ich główny reprezentant – progesteron – to jeden z najważniejszych hormonów ciążowych. Odgrywa kluczową rolę nie tylko w procesie zapłodnienia, ale również w dalszym rozwoju ciąży. Niedobór progesteronu może być przyczyną przedwczesnego porodu, a nawet poronienia.
