Miesiączka to naturalny element fizjologii kobiety. Jej długość i obfitość to sprawa indywidualna. Nie zawsze też cykl menstruacyjny jest regularny. Stres, zmiana diety i wiele innych czynników mogą wpływać na to, że krwawienie pojawi się niespodziewanie. Może się więc zdarzyć, że wyznaczony termin badań zbiega się z okresem. Wiele kobiet zastanawia się, czy podczas miesiączki można wykonywać badania diagnostyczne, takie jak badania krwi czy moczu i czy menstruacja może wpłynąć na ich wyniki.
Spis treści:
Czy można robić badania krwi podczas miesiączki?
Badania hormonalne podczas okresu
Jakie jeszcze badania krwi można wykonywać podczas miesiączki?
Badanie moczu podczas miesiączki – czy można?
Jakich innych badań nie należy wykonywać podczas miesiączki?
Czy można robić badania krwi podczas miesiączki?
Odpowiedź na to pytanie brzmi: TAK. Nie ma przeszkód, by wykonać pobranie krwi podczas okresu. Należy jednak zwrócić uwagę, że w czasie okresu w organizmie kobiety zachodzą pewne zmiany, które mogą sprawić, że wyniki niektórych badań będą nieco zaburzone.
Utrata krwi podczas miesiączki zwłaszcza u kobiet, u których krwawienie menstruacyjne jest obfite, może spowodować obniżenie poziomu hemoglobiny. Dlatego wykonując to badanie podczas okresu można dodatkowo oznaczyć poziom żelaza i ferrytyny, ponieważ są to wskaźniki dużo mniej podatne na wahania podczas miesiączki.
Jeśli jest możliwość, by wykonać diagnostykę w innym czasie, warto jednak przełożyć badania, szczególnie jeśli morfologia krwi ma na celu zweryfikowanie podejrzenia anemii. Wtedy wyniki nie będą budziły wątpliwości. W innym przypadku należy poinformować lekarza, że badanie było robione podczas okresu.
Menstruacja wpływa także na zdolność krwi do krzepnięcia, która w czasie okresu spada. To naturalna reakcja organizmu, ale z tego powodu w trakcie miesiączki wyniki badania współczynników układu krzepnięcia będą nieznacznie podwyższone. Dotyczy to takich badań jak APTT (czas kaolinowo-kefalinowy) i INR (międzynarodowy współczynnik znormalizowany).
Badania hormonalne podczas okresu
O ile niektóre badania lepiej robić przed lub po zakończeniu krwawienia, są również takie, których wykonywanie w trakcie miesiączki jest wręcz wskazane. Dotyczy to głównie badań oceniających parametry związane z gospodarką hormonalną. To właśnie podczas okresu diagnozuje się m.in. zespół policystycznych jajników (PCOS) i zaburzenia miesiączkowania. Otrzymane wówczas wyniki są najbardziej wiarygodne, dzięki czemu można postawić właściwe rozpoznanie. Wśród badań, które wykonuje się w początkowych dniach cyklu, można wymienić m.in. hormony gonadotropowe FSH, LH, oznaczenie stężenia estradiolu, prolaktyny, testosteronu, FT3, FT4, czy anty-TPO.
To lekarz powinien określić, w którym dniu należy przeprowadzić badania, aby wyniki były jak najbardziej miarodajne.
Jakie jeszcze badania krwi można wykonywać podczas miesiączki?
Miesiączka nie wpływa na wyniki takich badań jak poziom glukozy, witamin i pierwiastków, kreatyniny, mocznika, kwasu moczowego, cholesterolu, triglicerydów i wielu innych.
Również badania genetyczne z krwi mogą z powodzeniem być wykonywane bez względu na trwającą miesiączkę.
Należy pamiętać, że wiarygodność otrzymanych wyników często zależy od prawidłowego ogólnego przygotowania. Przede wszystkim trzeba sprawdzić, czy dane badanie musi być zrobione na czczo. Jeśli tak do punktu pobrań najlepiej przyjść rano po całonocnym odpoczynku. Dzień wcześniej zrezygnować z napojów alkoholowych, fast foodów i innych ciężkostrawnych potraw oraz ograniczyć aktywność fizyczną. W dniu badania spożyć jedynie wodę.
Badanie moczu podczas miesiączki – czy można?
Specjaliści są zgodni – jeśli jest możliwość przesunięcia badania moczu na inny termin, zdecydowanie warto to zrobić. Zalecają nawet, by unikać wykonywania ogólnego badania moczu już parę dni przed pojawieniem się miesiączki oraz 2 dni po jej zakończeniu.
Badania moczu w trakcie trwania krwawienia miesięcznego nie są zalecane ze względu na duże ryzyko zanieczyszczenia próbki, co w konsekwencji może doprowadzić do zafałszowania wyników.
Ujście cewki moczowej kobiety znajduje się w niewielkiej odległości od wejścia do pochwy. To sprawia, że podczas oddawania moczu może on zostać zanieczyszczony wydzieliną z pochwy. Nawet jeśli pacjentka dokładnie oczyści okolicę krocza przed pobraniem próbki, istnieje duże ryzyko, że krew menstruacyjna dostanie się do próbki.
Krew menstruacyjna może zawierać czerwone krwinki (erytrocyty), które mogą zostać wykryte w próbce moczu, co może sugerować krwiomocz (obecność krwi w moczu), choć w rzeczywistości nie ma takiego problemu. Zanieczyszczenie próbki krwią może również wpływać na wyniki dotyczące obecności białka w moczu, co w normalnych warunkach może sugerować chorobę nerek lub infekcję.
Jeśli jednak istnieją wskazania do pilnej diagnostyki i badanie moczu nie może czekać, należy poinformować lekarza, który będzie interpretował wyniki, że próbka została pobrana podczas miesiączki.
Pacjentka powinna również bardzo starannie przygotować się do pobrania próbki.
- Przed jej pobraniem należy dokładnie umyć, a następnie osuszyć okolice krocza.
- Aby zminimalizować ryzyko dostania się krwi miesiączkowej do próbki, można zastosować tampon, który zatrzyma wydzielinę.
- Najlepiej pobierać pierwszy poranny mocz ze środkowego strumienia. Przerwa od ostatniej wizyty w toalecie nie powinna być krótsza niż 4 godziny, a najlepiej, jeśli będzie to 8 godzin.
- Pierwszą część moczu należy wydalić do toalety, dopiero po kilku sekundach należy zacząć pobierać mocz do pojemnika. To ważne, ponieważ cewkę moczową naturalnie zasiedlają bakterie. Zostaną one wydalone z pierwszym strumieniem moczu i dzięki temu nie zafałszują próbki.
- Pobrana próbka powinna mieć ok. 50-100 ml.
- Należy ją dostarczyć do laboratorium jak najszybciej. Najlepiej ciągu max. 2 godzin od pobrania. Jeśli czas ten się przedłuża, próbka powinna być przechowywana w warunkach chłodniczych.
Może się okazać, że mimo zachowania ostrożności próbka zostanie zanieczyszczona, a wyniki badania nie będą miarodajne. W takiej sytuacji badanie moczu należy powtórzyć już po zakończeniu krwawienia.
Jakich innych badań nie należy wykonywać podczas miesiączki?
Do badań, których nie powinno się wykonywać w trakcie okresu, należy cytologia, czyli badanie wymazu z szyjki macicy. Krew menstruacyjna może utrudnić ocenę próbki, co może prowadzić do konieczności powtórzenia badania. Zaleca się, aby badanie cytologiczne wykonywać w fazie lutealnej cyklu, czyli po owulacji, a przed miesiączką.
Podczas miesiączki można wykonywać wiele badań, jednak niektóre z nich, zwłaszcza badania moczu nie są wskazane. Warto zatem omówić z lekarzem, które badania są niezbędne w danym momencie, a które mogą poczekać do zakończenia miesiączki. Kluczowe jest, aby poinformować personel medyczny o trwającej menstruacji, co pozwoli na prawidłową interpretację wyników i uniknięcie ewentualnych błędów.
