Badaniem umożliwiającym dokładną ocenę serca płodu – jego budowy i funkcjonowania – jest echokardiografia (potocznie echo serca). Jak takie badanie wygląda? Co wykrywa? I przede wszystkim, czy jest bezpieczne dla matki oraz dziecka? Sprawdź!

Wady serca są częstą grupą chorób wśród noworodków. By dziecko miało szansę na bardziej komfortowe życie po narodzinach, niezwykle ważne jest, aby wady te zostały wykryte jeszcze na etapie prenatalnym. Badaniem umożliwiającym dokładną ocenę serca płodu – jego budowy i funkcjonowania – jest echokardiografia (potocznie echo serca). Jak takie badanie wygląda? Co wykrywa? I przede wszystkim, czy jest bezpieczne dla matki oraz dziecka? Sprawdź!

Echo serca płodu – co to za badanie?

Choć serce płodu jest niewielkich rozmiarów, bije znacznie szybciej niż serce dorosłego człowieka, bo z częstotliwością 120-180 uderzeń na minutę. Co ciekawe,  ma też bardziej złożoną budowę. Jeszcze w okresie życia płodowego występują w nim bowiem pewne elementy, które po narodzinach są już nieobecne. Do tymczasowych struktur serca zalicza się m.in. otwór owalny w przegrodzie międzyprzedsionkowej, który w czasie ciąży łączy obydwa przedsionki serca płodu i pozwala przepływać  krwi z prawego do lewego przedsionka.

Kolejną taką strukturą jest przewód tętniczy Botalla, dzięki któremu układ krążenia płodu może funkcjonować tak jak należy. Zarówno jedna jak i druga struktura zamyka się dopiero wraz z przyjściem dziecka na świat. Jeśli nastąpi to wcześniej, serce płodu może być niedostatecznie wydolne.

Echo serca płodu – co daje dziecku i przyszłym rodzicom?

Echo serca płodu to badanie ważne z wielu powodów. Jeśli wynik jest prawidłowy, kobieta może w spokoju oczekiwać porodu. Jeśli wykaże nieprawidłowości, przyszła mama ma szansę trafić pod opiekę specjalistów i urodzić dziecko w specjalistycznym ośrodku. Ponadto niektóre z wad serca, np. zwężenie zastawki aorty lub tętnicy płucnej, można leczyć wewnątrzmacicznie, dzięki czemu maluch ma szansę na większy komfort życia, gdy już przyjdzie na świat.

Echo serca płodu – jakie nieprawidłowości wykrywa?

Echo serca jest w stanie wykryć wiele zaburzeń w obrębie płodowego układu krążenia, w tym w tym zaburzenia rytmu serca oraz wady anatomiczne serca, jak np.:

• tetralogię Fallota,
• hypoplazję lewego i prawego serca,
• przełożenie dużych naczyń,
• wspólny kanał przedsionkowo-komorowy,
• wady zastawek.

Echo serca płodu – kiedy warto wykonać to badanie?

Pomimo iż echo serca płodu jest podstawowym badaniem kardiologicznym wykrywającym wiele wad w obrębie układu krążenie, nie wykonuje się go u każdej ciężarnej. Lekarz zaleca to badanie wtedy, gdy podejrzewa wadę serca u płodu lub występują zaburzenia rytmu serca. Ponadto jest ono zalecane zawsze, gdy u płodu występują jakiekolwiek inne wady lub gdy rodzice mają obciążony wywiad rodzinny także pod kątem innych wad – nie tylko wad serca.

Wskazaniem do badania będzie również: 

• podwyższona wartość przezierności karkowej NT u płodu na I badaniu prenatalnym,
  obrzęk uogólniony,

• obecność wrodzonych chorób kardiologicznych u rodziców dziecka lub w najbliższej rodzinie.

Ponadto echo serca powinno być wykonane w następujących przypadkach: 

• występowania cukrzycy ciążowej u ciężarnej;
• występowania fenyloketonurii u ciężarnej;
• gdy ciężarna choruje na choroby tkanki łącznej – kolagenozy, toczeń;
• gdy ciężarna choruje na choroby autoimmunologiczne, np. chorobę Hashimoto;
• gdy ciężarna bierze leki przeciwpadaczkowe lub inne stosowane w chorobach przewlekłych;
• gdy ciężarna ma obciążony wywiad rodzinny pod kątem wad serca lub urodziła już wcześniej
• dziecko z taką wadą;
• gdy ciężarna przeszła w ciąży zakażenie różyczką, wirusem coxsackie, toxoplazmozą, parwowirusem B19 bądź inne infekcje, np. Covid-19;
• gdy ciężarna ma więcej niż 35 lat;
• gdy ciężarna obciążona jest dziedzicznymi wadami genetycznymi;
• gdy ciężarna zagrożona jest konfliktem serologicznym – ma krew z czynnikiem Rh-, a ojciec dziecka Rh+;
• gdy istnieje podejrzenie, że dziecko może mieć wadę genetyczną;
  nieprawidłowych wyników badania USG.

Echo serca płodu krok po kroku

Echo serca płodu jest badaniem całkowicie nieinwazyjnym. Nie stanowi też żadnego zagrożenia dla matki i dziecka. Ponadto do złudzenia przypomina tradycyjne badanie USG. Pacjentka kładzie się na plecach. Lekarz nakłada na głowicę aparatu oraz brzuch przyszłej mamy specjalny żel ułatwiający przewodzenie ultradźwięków. Następnie przykłada głowicę ultrasonografu do brzucha, delikatnie przesuwając ją w trakcie badania. Cała procedura trwa ok. 10-30 minut – w zależności od warunków technicznych, takich jak choćby otyłość pacjentki czy zagazowanie jelit  i bardzo ważne – od jakości  sprzętu. Przy nowych aparatach USG z użyciem technologii Hd Life, Stic Volume, Radiant Flow Voluson E10 exper, z których korzystamy w klinice Gyncentrum, jakość i rozdzielczość badania pozwala je wykonać w możliwie najkrótszym czasie.

WAŻNE! Lekarzem wykonującym echo serca płodu powinna być osoba certyfikowana przez polskie i zagraniczne towarzystwa echokardiografii. W klinice Gyncentrum lekarzem posiadającym odpowiednie certyfikaty – jednym z niewielu na Śląsku – jest dr n. med. Wioletta Rozmus – Warcholińska, która wykonuje to badanie od prawie 20 lat!*

Gyncentrum jest obecnie jednym z niewielu  ośrodków w Polsce południowej, gdzie badanie echokardiograficzne serca płodu jest wykonywane przez lekarza z certyfikatem oceny serca płodu (badania echokardiograficznego serca płodu).

Echo serca płodu – czy wymaga wcześniejszych przygotowań?

USG jest całkowicie bezbolesne. Nie wymaga też od kobiety żadnych wcześniejszych przygotowań. Zaleca się jedynie, by ok. pół godziny przed badaniem pacjentka pochodziła po korytarzu – wtedy macica nie jest napięta. Ponadto 2-3 dni wcześniej ciężarna nie powinna smarować brzucha oliwką czy kremem. Niezwykle ważne jest także odpowiednie nawodnienie tkanek do badania USG. W tym celu pacjentka powinna ok. 3 dni wcześniej wypijać 2-3 litry wody.

Kiedy wykonać echo serca płodu?

Echo serca płodu wykonuje się przeważnie w okolicach 28. – 32.  tygodnia ciąży. Niekiedy w 12. – 17. tygodniu ciąży można wykonać także wczesne echo serca, jednak trzeba pamiętać, że pełna ocena tego narządu jest możliwa dopiero po 18. tygodniu.

Reasumując, echokardiografia płodu jest nieinwazyjnym i w 100% bezpiecznym badaniem, umożliwiającym wykrycie wielu zaburzeń w układzie krążenia u płodu. Nie stwarza zagrożenia dla życia dziecka i przebiega tak samo jak każde USG. W przypadku wykrycia wady serca podejmowana jest decyzja o leczeniu wewnątrzmacicznym lub porodzie w specjalistycznym ośrodku.

*O specjaliście:
dr n. med. Wioletta Rozmus-Warcholińska
Ginekolog i położnik, perinatolog

Dr Warcholińska posiada prawie 20-letnie doświadczenie w wykonywaniu prenatalnych badań USG i badania echa serca płodu. Uzyskała Certyfikat Badania Serca Płodu Sekcji Echokardiografii PTU. Jest członkiem Sekcji USG PTGiP i międzynarodowego towarzystwa USG ISOUG oraz autorem wielu publikacji z zakresu położnictwa, ginekologii i perinatologii. Szkoliła się w najlepszych ośrodkach w Europie i USA: Kings College w Londynie, Feindiagnostik w Berlinie, ośrodku uniwersyteckim w Tromso – Norwegia, ośrodku echokardiografii płodowej w Tampa na Florydzie.