Na trudnej drodze do rodzicielstwa przychodzi w końcu taki moment, kiedy niepłodna para trafia do gabinetu endokrynologa. Dowiedz się w jaki sposób lekarz endokrynolog może pomóc niepłodnej parze w staraniach o dziecko.
Na trudnej drodze do rodzicielstwa przychodzi w końcu taki moment, kiedy niepłodna para trafia do gabinetu endokrynologa – lekarza specjalizującego się zaburzeniach hormonalnych. W jaki sposób lekarz endokrynolog może pomóc niepłodnej parze w staraniach o upragnione potomstwo? Dowiesz się tego, czytając nasz artykuł!
Endokrynolog – specjalista od hormonów
Endokrynolog jest lekarzem zajmującym się diagnostyką oraz leczeniem wszelkich nieprawidłowości w obrębie układu dokrewnego. W swojej pracy koncentruje się przede wszystkim na zaburzeniach hormonalnych. Produkcja hormonów obywa się w gruczołach wydzielania wewnętrznego, do których należą przysadka mózgowa, tarczyca, nadnercza, jądra oraz jajniki. Niestety czasem, np. na skutek choroby, gruczoły te nie funkcjonują jak należy. Zadaniem endokrynologa jest ustalenie, dlaczego tak się dzieje oraz zaproponowanie odpowiedniej terapii. W leczeniu niepłodności endokrynolodzy przeważnie ściśle współpracują z ginekologami. Często sami decydują się też na podwójną specjalizację, stając się ginekologami-endokrynologami.
Gospodarka hormonalna i jej wpływ na zdrowie człowieka
Każdy z gruczołów dokrewnych wydziela hormon odpowiadający za jakąś istotną funkcję organizmu, np. za wzrost i rozwój ciała, przemiany metaboliczne albo właśnie za płodność. Ze statystyk wynika, że u 30-40% kobiet mających trudności z zajściem w ciążę przyczyną jest nieprawidłowo działający układ hormonalny.
Jak zaburzenia hormonalne wpływają na płodność kobiety?
Zaburzenia hormonalne mogą kompletnie rozregulować cykl menstruacyjny, powodując nawet całkowite zahamowanie owulacji. Tymczasem owulacja (jajeczkowanie) jest warunkiem niezbędnym, aby para mogła począć dziecko. Warto przypomnieć, że prawidłowe cykle menstruacyjne powinny trwać od 21. do 35. dni. I jeśli rzeczywiście tyle trwają, to z dużym prawdopodobieństwem można przypuszczać, że występuje owulacja. Wszelkie nieprawidłowości cyklu menstruacyjnego – jego wydłużenie skrócenie, bardzo skąpe lub bardzo obfite miesiączki, mogą natomiast sugerować zaburzenia jajeczkowania, a co za tym idzie zaburzenia płodności.
Jedną z najczęstszych przyczyn zaburzeń miesiączkowania wśród kobiet jest zespół wielotorbielowatych (policystycznych) jajników, czyli PCOS. Bywa też, że miesiączka rozregulowuje się z powodu niewłaściwie pracującej tarczycy (np. na skutek choroby Hashitmoto) lub hiperprolaktynemii, czyli wysokiego poziomu prolaktyny w organizmie kobiety.
Endokrynolog pomoże również niepłodnemu mężczyźnie
Hormony mają ogromny wpływ na zdolność do zapłodnienia, nie tylko u kobiet, ale także u mężczyzn. Wahania hormonów oraz ich nieprawidłowe stężenie może pogorszyć jakość męskiego nasienia, obniżyć libido albo wywołać zaburzenia erekcji.
Mężczyzna, tak samo jak kobieta, może cierpieć na wspomnianą hiperprolaktynemię, czyli stan podwyższonego poziomu prolaktyny w organizmie. Zbyt wysokie stężenie tego produkowanego przez przysadkę mózgową hormonu może powodować wtórną niewydolność jąder. Niedobór hormonów tarczycy również obniży parametry nasienia, przy okazji wywołując inne uciążliwe dolegliwości, takie jak senność i zmęczenie czy niekontrolowany wzrost wagi.
Męskie plemniki mogą być również gorszej jakości z powodu wrodzonego przerostu nadnerczy, czyli niewielkich gruczołów położonych bezpośrednio nad nerkami, produkujących androgeny, kortyzol i aldosteron. U panów z wrodzonym przerostem nadnerczy poziom androgenów nadnerczowych wzrasta, co niestety odbija się na kondycji plemników – jest ich mniej i wolniej się poruszają. W ejakulacie mężczyzny z wrodzonym przerostem nadnerczy obserwuje się również większy odsetek plemników niedojrzałych.
Z jakimi objawami para trafia do endokrynologa?
Nieregularne miesiączki nie są jedynym objawem, który może sugerować zaburzenia hormonalne. Do poradni endokrynologicznej zgłaszają osoby mające bardzo różne dolegliwości i problemy zdrowotne: niewyjaśnione przyrosty lub spadki wagi, nadmierne owłosienie różnych części ciała, trądzik, przetłuszczające się włosy, nadmierną potliwość, kołatanie serca czy właśnie trudności z poczęciem dziecka.
Niepłodność endokrynologiczna – jakie badania hormonalne może zlecić endokrynolog?
Zanim endokrynolog podejmie jakiekolwiek działania, musi upewnić się, czy cykle kobiety są owulacyjne. W tym celu zleci badanie poziomu progesteronu we krwi. Najpewniej będzie chciał ocenić również rezerwę jajnikową kobiety. Określa się ją badając stężenia AMH w surowicy krwi oraz FSH i estradiolu. Warto pamiętać, że niska rezerwa jajnikowa nie przekreśla jeszcze szansy na rodzicielstwo. Niemniej jednak wyniki przeprowadzonych testów pozwala tę szansę określić.
Gdy pojawia się podejrzenie, że niepłodność może być spowodowana czynnikiem endokrynologicznym, lekarz zaleca badanie tarczycy. Nieprawidłowości w obrębie tego gruczołu są bowiem najczęstszą endokrynologiczną przyczyną problemów z poczęciem dziecka. Wywołać je może zarówno niedoczynność, w tym choroba Hashimoto, jak i nadczynność tarczycy. Aby ocenić stan jej stan endokrynolog kieruje pacjentkę na badanie hormonów tarczycowych: trójjodotyroniny (fT3) i tyroksyny (fT4) oraz hormonu tyreotropowego przysadki (TSH).
Bardzo podobny panel hormonalny przewidziano dla niepłodnego mężczyzny. Oprócz hormonów tarczycowych, prolaktyny, FSH, LH i estradiolu uwzględnia on również badanie całkowitego i wolnego testosteronu.
Endokrynolog zaproponuje niepłodnej parze skuteczne leczenie
Niepłodność o podłożu hormonalnym zwykle wymaga leczenia farmakologicznego. Terapię dobiera się indywidualnie. Najczęściej polega ona na zażywaniu tabletek lub braniu zastrzyków zawierających odpowiednie dawki określonych hormonów. W ten sposób możemy poprawić funkcję tarczycy, jajników czy przysadki mózgowej. Ponieważ na poziom hormonów w organizmie wpływają również czynniki zewnętrzne, takie jak ilość snu, poziom stresu czy masa ciała, niepłodna para często zmuszona jest zmienić dotychczasowy, nie zawsze higieniczny tryb życia.
Czy do endokrynologa potrzebne jest skierowanie?
Jeśli para chce skorzystać z porady lekarza endokrynologa bezpłatnie (na NFZ), to tak – takie skierowanie jest potrzebne. Może je wypisać lekarz rodzinny lub inny specjalista. Jeśli natomiast para decyduje się na wizytę prywatną, to takiego skierowania nie potrzebuje.
