W przypadku mężczyzn hormony biorą udział przede wszystkim w spermatogenezie, czyli procesie powstawania i dojrzewania plemników (męskich komórek rozrodczych). Do zaburzenia gospodarki hormonalnej w organizmie mężczyzny dochodzi najczęściej na skutek niewydolności układu podwzgórzowo-przysadkowego, regulującego wydzielanie hormonów.

Przyczyną zaburzeń hormonalnych u mężczyzny mogą być:

• Zaburzenia w wydzielaniu gonadotropiny – hormonu odpowiedzialnego za stymulację syntezy testosteronu i wytwarzanie plemników.
• Zaburzenia w produkcji przez przysadkę mózgową wystarczającej ilości hormonu luteinizującego (LH) – który jest odpowiedzialny za produkcję testosteronu oraz hormonu folikulotropowego (FSH) uczestniczących w przebiegu spermatogenezy. Niski poziom LH i FSH prowadzi do zatrzymania rozwoju plemników, a także stopniowego zaniku komórek plemnikowych w jądrach.
• Brak reakcji produkujących testosteron komórek Leydiga na obecność hormonu luteinizującego.
• Zaburzenia innych hormonów w organizmie mężczyzny odpowiedzialnych za jego płodność.

Zaburzenia te mogą prowadzić do takich problemów zdrowotnych jak:

• Niedoczynność tarczycy spowodowana niedoborem hormonu TSH – obniża ona jakość nasienia i powoduje problemy z erekcją. Jest to jedno z najczęściej występujących zaburzeń płodności wśród mężczyzn.
• Wrodzony przerost nadnerczy – nadnercza to narządy produkujące hormony (kortyzol, aldosteron, androgeny) odpowiedzialne za prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Schorzenie to obniża liczebność oraz zmniejsza ruchliwość plemników w męskim nasieniu, co może utrudnić poczęcie dziecka.
• Hiperprolaktynemia – jest to stan podwyższonego poziomu prolaktyny we krwi, czyli hormonu produkowanego przez przysadkę mózgową. U mężczyzn może prowadzić do niewydolności jąder, czego efektem będzie nie tylko spadek produkcji plemników, ale również inne problemy takie jak zaburzenia erekcji czy obniżone libido.

W przypadku kobiet układ hormonalny reguluje m.in. pracę jajników i owulację oraz odpowiada za zagnieżdżenie się zarodka i podtrzymanie ciąży. Szacuje się, że zaburzenia hormonalne mogą występować nawet u 40% przyszłych mam, dlatego każda kobieta, która od roku bezskutecznie stara się zajść w ciążę, powinna sprawdzić, czy stężenie poszczególnych hormonów jest u niej prawidłowe.

Najczęstsze zaburzenia hormonalne występujące u kobiet:

• Zaburzenia owulacji – wystąpienie owulacji jest warunkiem koniecznym, aby mogło dojść do zapłodnienia. Niestety jajeczkowanie nie zawsze ma miejsce. Powodów braku owulacji może być wiele. Najczęściej stoi za tym zespół policystycznych jajników lub problemy z tarczycą.
• Zespół policystycznych jajników (ang. PCOS – Polycystic Ovarian Syndrome) – jest jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń endokrynologicznych u kobiet w wieku reprodukcyjnym. Powoduje zaburzenia wzrostu i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych, które zamiast uwolnić komórkę jajową, obumierają, tworząc charakterystyczne cysty. U kobiety z PCOS mogą występować takie objawy, jak zaburzenia miesiączkowania, nadmierne owłosienie, trądzik, nadwaga otyłość czy łysienie typu męskiego. Ponieważ w przebiegu choroby owulacja nie zawsze występuje, dotknięta nią kobieta może mieć trudności z zajściem w ciążę.

• Hiperprolaktynemia – czyli podwyższony poziom prolaktyny. Prowadzi ona m.in. do zaburzeń cyklu miesiączkowego, braku owulacji i niewydolności ciałka żółtego.
• Niedoczynność tarczycy – jest to choroba, która może skutkować zaburzeniami cyklu miesiączkowego, a co za tym idzie również zaburzeniami owulacji.
• Przedwczesne wygasanie czynności jajników/obniżona rezerwa jajnikowa – jest to schorzenie spowodowane małą liczbą pęcherzyków jajnikowych. Powoduje to zaburzenie cykli miesiączkowych, które w większości przypadków są bezowulacyjne.
• Niewydolność przysadki – przysadka jest gruczołem produkującym hormony wpływające na płodność (prolaktyna, LH, FSH). Jej niewydolność może znacznie obniżyć ich stężenie, co będzie utrudniało zajście w ciążę.
• Zespół hipoandrogenowy – schorzenie to spowodowane jest zbyt wysokim poziomem androgenów. Prowadzi ono do zaburzeń cyklu miesiączkowego i problemów z owulacją.