Trzecie badania prenatalne mimo, że nie są refundowane przez NFZ, są tak samo ważne jak pierwsze i drugie. Co więcej, badanie USG między 28 a 32 tygodniem ciąży, przeprowadzone zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ultrasonografii i Perinatologii, jest obowiązkowym elementem prowadzenia ciąży.

Odpowiedź brzmi – ROBIĆ! Trzecie badania prenatalne mimo, że nie są refundowane przez NFZ, są tak samo ważne jak pierwsze i drugie. Co więcej, badanie USG między 28 a 32 tygodniem ciąży, przeprowadzone zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ultrasonografii i Perinatologii, jest obowiązkowym elementem prowadzenia ciąży. Potrzebujesz więcej argumentów? Oto one!

Prawidłowy wynik I i II badania prenatalnego nie daje gwarancji, że dziecko urodzi się zdrowe

Podczas pierwszych i drugich badań nie wykryto żadnych nieprawidłowości? To znak, że możecie odetchnąć z ulgą! Ryzyko, że Wasz maluszek urodzi się z chorobą genetyczną jest niewielkie. Nie powinno to jednak zwieść Waszej oraz lekarza prowadzącego ciążę czujności.

– Tak jak zbadanie noworodka zaraz po porodzie nie daje pewności, że będzie on zdrowy przez kolejne kilkanaście lat okresu dziecięcego, tak też zbadanie płodu w połowie ciąży, kiedy jest przed nim drugie dwadzieścia tygodni rozwoju, nie daje gwarancji na dalszy prawidłowy przebieg ciąży. W związku z tym Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca trzykrotne wykonanie badania USG w ciąży prawidłowej tj. w 11-14 tc, 18-23 tc i 28-33 tc. Ponadto lekarz prowadzący badanie może zlecić dodatkowe badania USG w innym terminie – wyjaśnia dr n. med. Wioletta Rozmus – Warcholińska, specjalista ginekologii, położnictwa i perinatologii.

Dziecko cały czas rośnie

Dziecko w 20 tygodniu ciąży, po drugim badaniu prenatalnym, ma dopiero około 15 cm długości ciemieniowo-siedzeniowej i zaledwie 300g wagi. Przez kolejne tygodnie dziecko zwiększy swoją masę ponad 10-krotnie. Będzie to również czas intensywnego rozwoju wielu jego narządów.

Ośrodkowy układ nerwowy, serce, płuca i inne narządy dziecka rozwijają się przez cały okres ciąży. Jest to proces, który trwa do momentu porodu, a nawet przez kolejne lata życia dziecka. Co za tym idzie? Niektóre zaburzenia m.in. w obrębie układu moczowego i pokarmowego czy zaburzenia rytmu serca powstają lub stają się widoczne dopiero po 20 tygodniu ciąży. Dlatego właśnie tak ważne, z punktu widzenia oceny rozwoju płodu, jest badanie między 28 a 32 tygodniem ciąży.

– Pewne ograniczenia w wykrywaniu wad i ocenie anatomii płodu pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży wynikają z niewielkich rozmiarów serca i innych narządów, jak również możliwości sprzętowych aparatów ultrasonograficznych tj. rozdzielczości czy możliwości powiększenia struktur ocenianych w badaniu. Dlatego wszystkim Pacjentkom polecam wykonanie dodatkowego – trzeciego badania prenatalnego, pomiędzy 28 a 32 tygodniem ciąży, kiedy płód jest dużo większy i pewne struktury narządów, szczególnie serca i mózgowia, są lepiej widoczne – mówi dr Warcholińska. 

Każde badanie jest tak samo ważne

Myślisz sobie: „Jeśli podczas trzecich badań prenatalnych dziecko jest większe i można więcej zobaczyć, to po co robić badanie w drugim trymestrze”? Nic bardziej mylnego!

– Badanie w trzecim trymestrze ciąży jest ważnym badaniem uzupełniającym. Nie może jednak zastąpić dokładnego badania anatomii płodu w okresie pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży. Na każdym etapie rozwoju ciąży, badanie ultrasonograficzne ma inną specyfikę. Inny jest też cel badania w I trymetrze ciąży, a inny w II i III. Dla przykładu, po 32 tygodniu ciąży, szczególnie u otyłych pacjentek, pełna ocena anatomii płodu jest niemożliwa. Wpływ na to ma  zaawansowany wiek ciąży, wielkość dziecka, mniejsza ilość wód płodowych, a także mocne uwapnienie kości płodu, powodujące duże cienie akustyczne. Ze względu na ograniczenia techniczne ocena np. kończyn, stóp, dłoni i palców płodu jest wówczas bardzo trudna  – zauważa dr Warcholińska.

Pierwsze badanie prenatalne służy do oceny ryzyka wystąpienia wad genetycznych u płodu. Drugie i trzecie badania prenatalne to przede wszystkim szczegółowa ocena anatomii płodu pod kątem występowania wad wrodzonych. W okresie pomiędzy 28 a 32 tygodniem ciąży sprawdza się, czy wzrost i waga płodu odpowiada wiekowi ciąży. Możliwe jest także wychwycenie patologii ciąży m.in. niewydolności łożyska, nieprawidłowej ilości płynu owodniowego czy infekcji wewnątrzmacicznej, które mogą mieć istotny wpływ na dalszy przebieg ciąży oraz poród.

Dowiedz się więcej: Najważniejsze pytania o echo serca płodu 

Czas na badanie Dopplerowskie

W okresie pomiędzy 18 a 22 oraz 28 a 32 tygodniem ciąży wykonuje się ponadto ocenę dobrostanu płodu przy zastosowaniu technik Dopplerowskich tzw. przepływy Dopplerowskie.

W badaniu Dopplerowskim ocenia się przepływ krwi przez naczynia obwodowe tj. tętnice i żyłę pępowinową płodu, wskazujący na prawidłową funkcję łożyska. Bada się również  przepływy przez tętnice mózgowia tj. tętnicę środkową mózgu i przewód żylny płodu. Na tej podstawie szacowany jest prawidłowy rozwój i wzrost płodu.

– Badanie Dopplerowskie ma szczególne znaczenie przy podejrzeniu zaburzeń wzrostu płodu tzw. zahamowaniu wzrostu wewnątrzmacicznego, czyli hypotrofii płodu. Wykonuje się wtedy ultrasonograficzną ocenę wzrastania płodu. Badanie przepływów naczyniowych pozwala na ocenę krążenia maciczno-łożyskowo-płodowego i wydolności krążenia u płodu. Przepływ przez tętnice maciczne służy ponadto do oceny unaczynienia macicy ciężarnej kobiety oraz pozwala na oszacowanie ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego u matki w trakcie trwania ciąży – tłumaczy dr Warcholińska.

Jak przebiega III badanie prenatalne?

Trzecie prenatalne badanie ultrasonograficzne trwa około 15-30 minut. Wydłuża się ono w przypadku ciąży mnogiej albo złych warunków technicznych badania tj. otyłość pacjentki czy ułożenia płodu. W takiej sytuacji Pacjentka może zostać poproszona o pójście np. na spacer, po którym wykonywane jest ponowne badanie kontrolne. Badanie może też odbyć się w innym terminie.

– W oczekiwaniu na badanie nie zalecam siedzenia. Warto natomiast 15-20 minut pospacerować w poczekalni. Wówczas mięśnie brzucha nie będą napięte, co pozwoli obejrzeć go i zbadać w różnych projekcjach. Warto również zjeść coś słodkiego, aby pobudzić dziecko do aktywności – radzi dr Warcholińska.

Badanie trwa dłużej również w przypadku wykrycia nieprawidłowości płodu podczas USG.

– Każda Pacjentka traktowana jest indywidualnie, a priorytetem jest zawsze zdrowie przyszłej mamy i jej dziecka. Istnieją jednak sytuacje, kiedy badanie wymaga więcej czasu. Do takich należą m.in. ciąża mnoga, rozpoznanie wad czy zaburzenia wzrastania płodu. Konieczne jest wówczas sprawdzenie wielu dodatkowych parametrów przy specjalistycznej ocenie płodu, dodatkowy wywiad i konsultacja pacjentki, a w wielu przypadkach również konieczność uzyskania opinii drugiego lekarza medycyny płodowej – wyjaśnia dr Warcholińska.

Po zakończeniu badania lekarz szczegółowo omówi z Tobą jego wynik. Ponadto otrzymasz pisemny opis badania wraz ze zdjęciami, przeznaczony dla lekarza prowadzącego ciążę. W Klinice Gyncentrum Pacjenci otrzymują także bezpłatnie zdjęcia swojego dziecka, wykonane podczas badania w technologii 2D. Jeżeli ułożenie dziecka pozwoli otrzymasz również zdjęcia w 3D/4D HD live.

Film z badania – pamiątka na całe życie

Trzecie badanie prenatalne to ostatni dzwonek, by uchwycić swojego Maluszka na pamiątkowym filmie. Jeżeli czas pozwoli, istnieje możliwość nagrania krótkiego fragmentu badania ultrasonograficznego na płycie DVD. Ponieważ badanie prenatalne jest badaniem lekarskim, nigdy całość oceny ultrasonograficznej nie jest nagrywana dla Pacjentów. Ponadto badanie trójwymiarowe oraz nagranie na płycie są dodatkowo płatne. Wynika to z konieczności zastosowania dodatkowych głowic ultrasonograficznych oraz dłuższego czasu badania.

Chęć nagrania filmu na płytę DVD należy zawsze zgłosić lekarzowi przed rozpoczęciem badania. Film nagrywany jest na nagrywarce zewnętrznej w czasie rzeczywistym, dlatego nie ma możliwości zapisania go na płycie po wykonanym badaniu USG.

Udając się na badania prenatalne to tak, jakbyś chodziła ze swoim dzieckiem do pediatry już w czasie ciąży – są tak samo ważne z punktu widzenia jego zdrowia. A po porodzie kontynuacja – bilanse, sprawdzanie zdrowia, rozwoju, wzrostu, masy… i tak przez kolejne osiemnaście lat życia swojego dziecka.