Zapewne wiesz, co łączy braci Mroczków i siostry Olsen – są bliźniakami. A czy wiesz, co wspólnego maja William Shakespeare, Al Pacino i Margaret Thatcher? Są rodzicami bliźniaków! Podwójne szczęście może przydarzyć się każdej parze, która planuje powiększenie rodziny. Jeżeli właśnie staracie się o dziecko, sprawdźcie czy ciąża bliźniacza może stać się waszym udziałem, dlaczego to szczególny powód do radości, ale też ostrożności.

Czym jest ciąża wielopłodowa?

Na początku kilka słów wyjaśnienia. Czym właściwie jest ciąża wielopłodowa? To jednoczesny rozwój w jamie macicy dwóch lub większej liczby płodów. W zależności od tego, ile maleńkich serduszek rozwija się jednocześnie wyróżnia się ciążę bliźniaczą (dwojaczą), trojaczą, czworaczą, pięcioraczą itd. Inną klasyfikacja to podział na ciążę jednojajową oraz dwujajową. Ta pierwsza jest wynikiem zapłodnienia pojedynczej komórki jajowej przez jednego plemnika. Dwujajowa dotyczy sytuacji, w której doszło do zapłodnienia dwóch komórek jajowych przez dwa plemniki.

Jak powstaje ciąża wielopłodowa?

Bliźnięta zwykle kojarzą się z identycznym, trudnym do rozróżnienia wyglądem. Te same oczy, usta, nos… To tzw. ciąża jednojajowa (jednozygotyczna). Wówczas zapłodniona zostaje pojedyncza zygota, która następnie dzieli się na dwie identyczne genetycznie struktury embrionalne. Do tego podziału może dojść w ciągu pierwszych 14-16 dni od zapłodnienia.

Zdarzają się również bliźnięta, które nie są do siebie łudząco podobne, wręcz różnią się od siebie. Mamy wówczas do czynienia z ciążą bliźniaczą dwujajową (dwuzygotyczną). Ich wygląd można przyrównać do podobieństwa istniejącego pomiędzy rodzeństwem urodzonym w tej samej rodzinie, ale z dwóch oddzielnych ciąż. Do ciąży bliźniaczej dwujajowej dochodzi w skutek zapłodnienia dwóch oddzielnych komórek jajowych przez dwa osobne plemniki, tworząc już od samego początku dwa oddzielne i różne genetycznie embriony. Dzieci urodzone z ciąży bliźniaczej dwujajowej posiadają średnio 50% wspólnych genów.

W efekcie dwóch kolejnych stosunków płciowych, odbytych w krótkim czasie z tym samym lub innym partnerem, może dojść do zapłodnienia dwóch komórek jajowych? To tzw. nadpłodnienie, czyli zapłodnienie drugiej komórki jajowej, uwolnionej w tym samym cyklu płciowym, przez plemniki pochodzące z oddzielnych stosunków płciowych. Dotychczas udokumentowano tylko 20 przypadków bliźniąt pochodzących od dwóch różnych ojców.

Jaka jest szansa, że zajdę w ciążę bliźniaczą?

Snujecie z partnerem plany na przyszłość, w której pojawi się nowy członek rodziny? Zastanawiacie się pewnie, jakie jest prawdopodobieństwo, że zostaniecie rodzicami bliźniaków? Odpowiedź nie jest ani jednoznaczna ani prosta. W przypadku ciąż bliźniaczych jednojajowych nie można określić wprost czynników warunkujących wystąpienie takiej ciąży. Najczęściej jest to dzieło przypadku. Liczba takich ciąż oscyluje na bardzo niskim poziomie 0,4%. Ciąża bliźniacza dwujajowa dotyczy jednego na osiemdziesiąt przypadków (trojacza odpowiednio 1 na 802 itd.). Ciąża bliźniacza dwujajowa warunkowana jest wieloma czynnikami, a do najważniejszych wśród nich należą:

Wystąpienie poliowulacji,
Stosowanie preparatów stymulujących owulację,
Poczęcie w krótkim czasie po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych,
Wiek kobiety powyżej 35 roku życia,
Trzy odbyte porody,
Urodzenie bliźniąt w przeszłości (około 2-10 razy częstsze wystąpienie ciąży bliźniaczej)
Ciąża poczęta w czasie laktacji – szansa na bliźnięta jest 10-krotnie wyższa,
Otyłość – BMI powyżej 30,
Wzrost kobiety powyżej 164 cm – prawdopodobieństwo poczęcia bliźniąt jest 1,5-2 razy większe.

W Europie ciąża wielopłodowa rzadziej występuje na południu niż na północy. W Polsce wskaźnik występowania ciąż bliźniaczych wynosi około 1%. Dla porównania w Japonii i w Chinach 0,2-0,3%.

Będę mamą bliźniąt!

Badanie USG potwierdziło – jesteś w ciąży mnogiej. Za kilka miesięcy Twoja rodzina powiększy się o kolejne dwie osoby. Podwójne szczęście, ale również podwójne wymagania. Ciąża bliźniacza to dla przyszłych rodziców ogromna i niespodziewana radość. Należy zdawać sobie sprawę, że to jednocześnie stan podwyższonego ryzyka. To właśnie z tego powodu kontrolne wizyty u lekarza prowadzącego ciążę będą odbywały się częściej. Podczas każdej z nich ginekolog będzie wykonywał badanie długości szyjki macicy. Bardzo ważna jest również kontrola ciśnienia tętniczego kobiety, ze względu na sześciokrotnie zwiększone ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego (preeklampsji). Przyszła mama powinna również ograniczyć wysiłek fizyczny oraz zrezygnować ze współżycia od 20 tygodnia ciąży. Zaleca się również zrezygnowanie z aktywności zawodowej, wdrożenie zdrowej i zbilansowanej diety oraz suplementowanie witamin.

Ważne witaminy i minerały

Ciąża, zwłaszcza ta podwójna, jest wyzwaniem dla organizmu kobiety. Niezwykle ważne jest dostarczanie organizmowi niezbędnych witamin oraz mikro- i makroelementów, które warunkują zachowanie zdrowia mamy i dziecka. O jakich witaminach powinnaś pamiętać będąc w ciąży?

Żelazo i miedź – prawidłowe stężenie żelaza zapobiega wystąpieniu niedokrwistości. Anemia wynikająca z niedoboru tego pierwiastka może być przyczyną wystąpienia porodu przedwczesnego. Miedź ma bezpośredni wpływ na czas przeżycia krwinek czerwonych oraz na transport żelaza do tkanek.
Cynk – pozytywnie wpływa na odporność. Jego niedobór może być przyczyną zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego u dziecka.
Magnez – niweluje występowanie bolesnych skurczy mięśni, i zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia.
Wapń i witamina D – wapń jest budulcem szkieletu kostnego, a jego niedobór powoduje osteopenię. Dla prawidłowej przyswajalności wapnia ważna jest obecność m.in. witaminy D, która dodatkowo wpływa na utrzymanie prawidłowej gęstości mineralnej kości.
Selen – to pierwiastek, który ma działanie antyoksydacyjne. Ogranicza m.in. wchłanianie metali ciężkich z przewodu pokarmowego.
Mangan – to składnik niezbędny dla utrzymania m.in. prawidłowej struktury kości.
Jod – jego niedobór w trakcie ciąży, wiąże się z ryzykiem niedorozwoju umysłowego u dziecka.
Kwasy DHA – wspomagają rozwój ośrodkowego układu nerwowego płodu. Ponadto odpowiednia podaż tych kwasów w okresie ciąży, pozytywnie wpływa m.in. na późniejszy rozwój umysłowy dziecka oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu I.
Kwas foliowy – jego jedną z podstawowych funkcji jest zapobieganie powstawania wad cewy nerwowej.
Witamina C – wykazuje działanie antyoksydacyjne, wpływa na syntezę kolagenu oraz podnosi odporność organizmu. Ponadto hamuje ryzyko wystąpienia krwawienia poprzez uszczelnienie nabłonków.
Witaminy z grupy B – biorą udział w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów. Ich niedobór ma niekorzystny wpływ na układ nerwowy oraz krążeniowy.

Jest tego dużo, ale bez obaw! Większość witamin i minerałów przyswajasz bezpośrednio z pożywienia. Będąc w ciąży, a nawet wcześniej – już ją planując, warto stosować dodatkową suplementację.

Powikłania w ciąży wielopłodowej

Ciąża wielopłodowa wiąże się z podwyższonym ryzykiem. Do najczęściej zaliczanych powikłań należy krótszy czas trwania ciąży, czyli poród przedwczesny. Czynnikami powodującymi taką sytuację są m.in. zbyt mocne rozciągnięcie mięśnia macicy, krwawienie, nadmierna reakcja na zmiany stosunku stężenia estrogenu do progesteronu, a nawet stres. Ponadto istnieje szereg powikłań występujących tylko w przypadku ciąż wielopłodowych. Należą do nich m.in.: asymetryczne wzrastanie wewnątrzmaciczne płodów, zgon jednego z płodów oraz przedwczesne odpłynięcie płynu owodniowego u jednego z płodów.

Pamiętaj – ciąża bliźniacza wymaga podwójnej ostrożności i opieki lekarskiej. Jeżeli badania potwierdziły, że zostaniesz mamą bliźniaków, bezwzględnie o siebie dbaj! Odżywiaj się zdrowo, nie forsuj organizmu i co najważniejsze: odwiedzaj lekarza regularnie! W przypadku jakichkolwiek pytań, obaw, wątpliwości informuj go o tym od razu.