Rola immunologa w diagnostyce i leczeniu niepłodności jest szczególna. Dowiedz się w jaki sposób immunolog może pomóc niepłodnej parze w staraniach o dziecko, czym jest niepłodność immunologiczna i kiedy udać się do immunologa.
Mogłoby się wydawać, że nie ma nic prostszego niż poczęcie dziecka. W rzeczywistości droga do upragnionego macierzyństwa nie zawsze bywa usłana różami. Zanim para dotrze do celu, niejednokrotnie musi zrobić przystanek w gabinecie specjalisty – ginekologa, endokrynologa, genetyka czy immunologa.
Rola tego ostatniego w diagnostyce i leczeniu niepłodności jest szczególna. Dlaczego? W jaki sposób immunolog może pomóc niepłodnej parze w staraniach o dziecko? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w naszym artykule.
Czym zajmuje się immunolog?
Najogólniej rzecz ujmując, immunolog jest lekarzem zajmującym się diagnostyką i leczeniem pierwotnych oraz wtórnych niedoborów odporności. Ponieważ jednak układ odpornościowy bierze udział w wielu procesach zachodzących w organizmie, z pomocy immunologa korzystają osoby zmagające się z różnymi problemami zdrowotnymi. Chodzi oczywiście o problemy, które potencjalnie mogą mieć swoje źródło w zaburzeniach układu immunologicznego. Tak więc z konsultacji immunologicznej korzystają pacjenci po przeszczepach narządów, z chorobami tarczycy, astmą oskrzelową, katarem alergicznym, jak również niepłodne pary.
Niepłodność immunologiczna to coraz częstszy problem…
Niepłodność immunologiczna to niepłodność, w którą zaangażowany jest układ immunologiczny (odpornościowy) jednego z partnerów. Tak, dokładnie ten, który ma być naszym sprzymierzeńcem w walce z patogenami, takimi jak wirusy bakterie czy grzyby.
Szwankować może zarówno żeński, jak i męski układ immunologiczny. Organizm kobiety może wytwarzać przeciwciała, które będą niszczyły np. własne komórki jajowe (czynnik autoimmunologiczny) albo nasienie partnera (czynnik alloimmunologiczny). W drugim przypadku układ odpornościowy kobiety będzie traktował męskie plemniki jako obce komórki, których trzeba się pozbyć. W takiej sytuacji możemy mieć do czynienia z tzw. „wrogim śluzem”, ponieważ niszczące plemniki przeciwciała znajdują się właśnie w śluzie z szyjki macicy. Atak może zostać skierowany również na sam zarodek. Układ odpornościowy kobiety może potraktować go jak „nieproszonego gościa” i ostatecznie odrzucić, tak samo jak odrzuca przeszczepiony narząd. Gdy pojawiają się problemy z poczęciem dziecka lub utrzymaniem ciąży czynnik autoimmunologiczny niestety rzadko jest uwzględniany. To błąd, ponieważ według statystyk zaburzenia immunologiczne mogą odpowiadać nawet za 65-70% przypadków nawykowych poronień.
Warto zaznaczyć, że organizm mężczyzny również może wytwarzać przeciwciała skierowane przeciwko jego własnym plemnikom. W rezultacie nie uda im się nawet dotrzeć do komórki jajowej, albo dotrą, ale do zapłodnienia i tak nie dojdzie.
Dlaczego coraz więcej par ma problem z niepłodnością immunologiczną?
Naukowcy widzą przyczynę w zmieniającym się środowisku, do którego nasz układ odpornościowy nie do końca potrafi się przystosować. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat diametralnie zmieniliśmy nasze otoczenie i sposób funkcjonowania. Żyjemy coraz szybciej, jemy coraz więcej przetworzonej żywności (pełnej konserwantów, sztucznych barwników i ulepszaczy smaku), oddychamy też zanieczyszczonym powietrzem. To wszystko sprawia, że układ odpornościowy musi działać w całkowicie zmienionych warunkach, co w konsekwencji odbija się negatywnym echem na naszym zdrowiu. Coraz częściej zapadamy na wszelakiego rodzaju alergie oraz choroby o podłożu autoimmunologicznym. Można więc powiedzieć, że pod wpływem wszystkich tych drastycznych zmian nasz organizm zwyczajnie się „rozstaja”.
Kiedy para powinna odwiedzić immunologa?
Do immunologa powinny zwrócić się przede wszystkim kobiety z niepłodnością o niewyjaśnionej przyczynie, chorujące na endometriozę oraz mające skłonność do częstych infekcji układu oddechowego czy pokarmowego. Kolejnym wskazaniem będą nawracające poronienia, niepowodzenia procedury in vitro oraz obecność choroby o podłożu autoimmunologicznym. Do takich chorób możemy zaliczyć RZS (reumatoidalne zapalenie stawów), toczeń rumieniowaty czy niedoczynność tarczycy.
Jakie badania może zlecić immunolog niepłodnej parze?
Na diagnostykę niepłodności immunologicznej składa się cały szereg specjalistycznych badań. Mają one na celu stwierdzić, czy w organizmie badanej osoby występują określone autoprzeciwciała. Immunolog będzie wiedział najlepiej, jakie badania immunologiczne zlecić, aby stwierdzić, czy przyczyną niepłodności partnerskiej jest właśnie niesprawnie działający układ odpornościowy.
Kompleksowa diagnostyka niepłodności immunologicznej uwzględnia m.in. następujące badania:
- Badanie przeciwciał przeciwplemnikowych ASA,
- Badanie przeciwciał przeciwjądrowych ANA,
- Badanie przeciwciał przeciwjajnikowych AOA,
- Badanie przeciwciał antykardiolipinowych,
- Badanie w kierunku β2 glikoproteinie-I (IGM, IGG),
- Badanie w kierunku antykoagulantu tocznia,
- Badanie przeciwciał przeciw TPO,
- Badanie przeciwciał przeciw TG,
- Badanie przeciwciał blokujących ALLO MLR,
- Badanie polimorfizmu APAL w genie IGF2,
- Typowanie KIR oraz HLA-C,
- Test cytotoksyczności komórek NK,
- Badanie immunofenotypu,
- Badanie w kierunku alergii na nasienie.
Lekarz immunolog najtrafniej zinterpretuje wyniki powyższych badań i wyjaśni, co one oznaczają dla niepłodnej pary. Na podstawie mechanizmów immunologicznych odpowiadających za niepłodność zaproponuje też odpowiednią terapię – immunostymulację bądź leczenie immunomodulujące. Warto dodać, że długotrwałe leczenie zaburzeń immunologicznych daje pozytywne efekty, zwiększając szansę pary na poczęcie zdrowego dziecka.
