Czas wakacyjnych urlopów trwa. Zaaferowani letnim wypoczynkiem często zapominamy o własnym zdrowiu i badaniach profilaktycznych, takich jak USG piersi. Prawda jest jednak taka, że RAK NIE MA WAKACJI, dlatego powinniśmy badać się również w miesiącach letnich. Tym bardziej, że jak zapewniają lekarze wczesna diagnoza i właściwe leczenie dają szansę na całkowity powrót do zdrowia!

Dlaczego profilaktyczne USG piersi jest tak ważne?

Rak piersi to jeden z najczęściej występujących nowotworów wśród kobiet. Rokrocznie rozpoznaje się go u ponad 18 000 pacjentek. Niestety aż 6 000 z nich nie udaje się pokonać nowotworu z uwagi na późną diagnozę. Dlatego każdą niepokojącą zmianę, jaką u siebie zaobserwujemy powinnyśmy skonsultować ze specjalistą oraz poddać się niezbędnej diagnostyce, z USG piersi włącznie!

USG piersi – na czym to badanie polega?

USG piersi, inaczej sonomammografia, polega na uwidocznieniu gruczołu piersiowego za pomocą fal ultradźwiękowych o częstotliwości od 1 do 10 MHz. Fale te są poza zasięgiem naszych uszu, jednak wysłane z aparatu USG przedostają się do tkanek, odbijając od nich, a następnie wracają do aparatu. Fala akustyczna jest w nim przerabiana w impulsy elektryczne, które dają obraz widoczny na monitorze. Każdą z tkanek cechuje nieco inna zdolność do odbijania ultradźwięków. Właściwość tę nazywamy echogenicznością i to na jej podstawie lekarz ocenia, czy oglądana tkanka jest prawidłowa, czy może ma cechy wskazujące na patologię, np. gruczolakowłókniaka bądź brodawczaka.

USG piersi krok po kroku

USG piersi jest badaniem całkowicie bezpiecznym i bezbolesnym. Ponieważ fale ultradźwiękowe nie mają negatywnego wpływu na organizm, może być ono wykonywane nawet u kobiet w ciąży i w okresie laktacji. Ultrasonograf często jest także narzędziem pomocniczym w trakcie biopsji cienko- lub gruboigłowej. Zabieg przeprowadzony pod kontrolą aparatu USG jest zawsze bardziej precyzyjny.

USG piersi wymaga rozebrania się od pasa w górę. Badanie odbywa się na kozetce, w pozycji leżącej i z rękami ułożonymi nad głową. Lekarz nakłada na pierś oraz głowicę ultrasonografu specjalny żel ułatwiający przewodzenie ultradźwięków, a następnie przykłada ją do piersi, delikatnie przesuwając w trakcie badania. Co ważne, zawsze oglądane są obie piersi wraz z węzłami chłonnymi położonymi w dołach pachowych. Wszystkie znalezione nieprawidłowości, np. torbiele bądź guzki, są mierzone i opisywane. Wynik badania USG jest gotowy od razu.

Jakie patologie wykrywa USG piersi?

Sonomammografia znajduje zastosowanie w diagnostyce zmian łagodnych, jak i rakowych oraz przedrakowych. Za jego pomocą możemy monitorować rozwój torbieli, brodawczaków, dysplazji sutka, mastopatii oraz występujących zwłaszcza u młodych kobiet gruczolakowłókniaków.

Czy USG piersi wymaga wcześniejszych przygotowań?

Zasadniczo nie. USG piersi nie wymaga szczególnych przygotowań. Jedynym zaleceniem jest zgłoszenie się na badanie w pierwszej fazie cyklu, kiedy piersi są jeszcze w miarę miękkie i niebolesne. Jeśli sonomammografia była już kiedyś robiona, warto przynieść ze sobą wynik badania. Lekarz będzie mógł wtedy ocenić, jak stan piersi zmienił się na przestrzeni czasu, np. czy powstały nowe zmiany, czy dotychczasowe powiększyły się albo zmieniły charakter.

Z jaką częstotliwością wykonywać USG piersi?

Częstotliwość z jaką powinno wykonywać się to badanie zależy po pierwsze od wieku pacjentki, po drugie od wywiadu medycznego i historii choroby. Na pierwsze badanie USG piersi dobrze jest się wybrać już między 20. a 30. rokiem życia, a następnie powtarzać je nie rzadziej niż raz na 2 lata. Starsze kobiety powinny zwiększyć częstotliwość badania USG do jednego na rok. Wyjątek stawowi sytuacja, gdy w poprzednich badaniach ultrasonograficznych zostały wykryte jakieś nieprawidłowości. Wówczas lekarz może zalecić kontrolne badanie USG nawet co 6 miesięcy.

Objawy, które powinny skłonić do wykonania USG piersi

Sonomammografię warto wykonać w przypadku:

Bólu piersi
Obecności guzków i zgrubień wyczuwalnych podczas samobadania piersi
Wycieku z brodawki sutkowej
Wciągnięcia, zaczerwienienia, owrzodzenia brodawek sutkowych
Zmiany wielkości/ kształtu piersi
Przebarwień skóry piersi
Powiększonych węzłów chłonnych pod pachami
Obciążonego wywiadu rodzinnego oraz występowania nowotworu piersi w rodzinie
Występowania mutacji genów BRCA-1 i BRCA-2
Przebytej lub planowanej operacji powiększenia/ korekcji kształtu piersi
Przebytych urazów piersi
Podejrzenia ropnia piersi
Podejrzenia torbieli mlecznej (u kobiet karmiących)
Istnienia przeciwwskazań do mammografii (np. zbyt małe piersi, ciąża)
Kwalifikacji do in vitro
Stosowania HTZ
Stwierdzenia niepokojących zmian w mammografii

Kiedy USG piersi, a kiedy mammografia?

Wszystko zależy od tego, w jakim wieku jest pacjentka. Jeśli to młoda kobieta, lepszym badaniem będzie dla niej ultrasonografia. Dlaczego? Ponieważ jej piersi są zbudowane w większości z tkanki gruczołowej, która w mammografii nie jest zbyt dobrze widoczna. U starszych kobiet proporcje tkanki gruczołowej do tłuszczowej odwracają się – tej pierwszej jest już mniej, tej drugiej więcej. Wówczas lepszym badaniem staje się mammografia. Warto jednak zaznaczyć, że oba badania nie powinny się wzajemnie wykluczać, a stanowić swoje uzupełnienie. Bywa, że to, co nie jest w stanie wychwycić mammografia, wychwyci USG – i odwrotnie. Mammografia nie ujawni np. mikrozwapnień oraz nie odróżni zmiany litej od łagodnej torbieli. USG piersi będzie już w stanie zrobić.

Interpretacja wyniku USG – czym jest klasyfikacja BIRADS?

Od 2010 roku w Polsce narzędziem służącym do interpretacji wyniku sonomammografii jest opracowana przez Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne klasyfikacja BIRADS. Dzięki niej udało się ujednolicić opisy badań ultrasonograficznych piersi oraz terminologię patologicznych zmian w piersiach. Klasyfikacja BIRADS uwzględnia całą morfologię piersi oraz występujące w nich nieprawidłowe zmiany ogniskowe. W ten sposób lekarz jest w stanie odróżnić zmiany łagodne od prawdopodobnie złośliwych. Informuje ona także o ryzyku złośliwości zmian ogniskowych oraz zawiera propozycje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku zmian o różnym charakterze. Zgodnie z klasyfikacją BIRADS piersi można przyporządkować do jednej z siedmiu kategorii:

Kategoria BIRADS-usg 0 – oznacza, że danych jest za mało. Aby móc postawić diagnozę, potrzebne są dalsze badania obrazowe, np. mammografia, USG lub biopsja.

Kategoria BIRADS-usg 1 – oznacza wynik prawidłowy. W badaniu nie zaobserwowano żadnych niepokojących zmian.

Kategoria BIRADS-usg 2 – oznacza, że badanie ujawniło łagodne zmiany w piersiach, np. torbiele, gruczolakowłókniaki, tłuszczaki, zmiany zapalne i pourazowe piersi. Zmiany zakwalifikowane do kategorii 2 nie wymagają przeprowadzania dodatkowych badań obrazowych, a jedynie regularne kontrole.

Kategoria BIRADS-usg 3 – oznacza, że badanie ujawniło zmiany prawdopodobnie łagodne o ryzyku złośliwości niższym niż 2%. W zależności od wieku pacjentki oraz jej indywidualnych preferencji, a także obciążeń rodzinnych lekarz może zalecić kontrolne badanie USG za 6 miesięcy lub biopsję.

Kategoria BIRADS-usg 4 – oznacza, że badanie ujawniło zmiany podejrzane, które co prawda nie mają klasycznych cech nowotworu złośliwego, ale których ryzyko złoślwośc wynosi od 2 do 90%. W takim przypadku konieczne jest przeprowadzenie biopsji cienko- lub gruboigłowej. W zależności od wyniku proponowane jest dalsze postępowanie, np. chirurgiczne.

Kategoria BIRADS-usg 5 – oznacza, że badanie ujawniło zmiany, których ryzyko złośliwości wynosi > 90%. W takim przypadku dokonuje się oceny histopatologicznej (biopsja gruboigłowa, mammotomiczna lub otwarta chirurgiczna) oraz onkologicznej i planuje najodpowiedniejszą metodę leczenia.

Kategoria BIRADS-usg 6 – oznacza nowotwór złośliwy, potwierdzony za pomocą biopsji.

Podsumowując, wakacje to idealny czas na sprawdzenie swojego stanu zdrowia i wykonanie profilaktycznego badania USG piersi. Nowotwory nie chodzą bowiem na urlop i nie odpuszczają nawet w miesiącach letnich. USG piersi jest badaniem bezpiecznym i całkowicie bezbolesnym. Nie wymaga też szczególnych przygotowań. Potrafi za to wykryć zmianę nowotworową już we wczesnej fazie rozwoju. Jeśli więc zastanawiasz się, czy zbadać piersi już teraz, czy może zrobić to dopiero po wakacjach, odpowiedz nasuwa się sama – teraz! Pamiętaj, że wcześnie wykryte zmiany nowotworowe są niemal w 100% wyleczalne.

Zadbaj o zdrowie latem – zbadaj piersi!