Niepłodność stała się plagą naszych czasów. Obecnie już co 5 para musi korzystać z pomocy medycznej, aby spełnić marzenia o rodzicielstwie. Przyczyna problemu z poczęciem dziecka może leżeć po obu stronach, tj. po stronie kobiety, po stronie mężczyzny lub obojga jednocześnie. Oto możliwe przyczyny niepłodności wśród par.

przyczyny niepłodności u kobiet i mężczyzn

Zaburzenia owulacji

Owulacja to proces, bez którego kobieta nie byłaby w stanie zajść w ciążę. Jej jajniki muszą uwalniać dojrzałe i zdolne do zapłodnienia komórki jajowe. Przyczyną zaburzeń owulacji lub też jej całkowitego braku może zespół policystycznych jajników lub tzw. hiperprolaktynemia, czyli sytuacja, w której organizm kobiety wytwarza za duże ilości prolaktyny.

Niedrożność jajowodów

Bez drożnych jajowodów, podobnie jak bez owulacji, nie ma mowy o naturalnym poczęciu dziecka. Są to bowiem struktury, którymi komórka jajowa podąża na spotkanie z plemnikiem. Jeśli coś stanie jej na drodze, do zapłodnienia nie dojdzie. Tym czymś mogą być np. zrosty pozapalne albo zrosty powstałe po zabiegu chirurgicznym.

Wady w budowie macicy

Macica jest narządem, w którym przez 9 miesięcy rozwija się płód. Musi być więc wygodna, bezpieczna i…prawidłowo zbudowana. Bywa jednak, że swoim wyglądem odbiega od anatomicznej normy. Macica z przegrodą, dwurożna lub jednorożna to najczęstsze wrodzone wady tego narządu. Mogą powodować ból podbrzusza, zaburzać cykl menstruacyjny, być przyczyną niepłodności i nawykowych poronień. Poza wadami wrodzonymi mamy również wady nabyte, np. mięśniaki macicy, polipy czy endometriozę. Nieprawidłowości te także mogą utrudnić kobiecie zajście w ciążę lub uniemożliwić jej donoszenie.

Zaburzenia pracy układu odpornościowego

Układ odpornościowy, który atakuje własne komórki rozrodcze lub komórki partnera? Tak, taka sytuacja jest jak najbardziej możliwa i nazywamy ją niepłodnością immunologiczną. Co więcej, zdarza się ona dość często. Według różnych szacunków ok. 6-12% przypadków niepłodności może mieć właśnie podłoże immunologiczne.

Czytaj też: Ciąży brak? Może to przez układ odpornościowy?

Zaburzenia genetyczne

Jeśli kobieta ma wtórny lub pierwotny brak miesiączki, wady rozwojowe narządów rodnych lub zdarzały jej się poronienia, to niestety istnieje duże ryzyko, że za jej problemami stoją nieprawidłowości genetyczne. W takim przypadku kobiet powinna udać się do poradni genetycznej, w której lekarz genetyk zleci niezbędne badania. Jakie? Przede wszystkim będzie chciał wiedzieć, jak wygląda kariotyp takiej kobiety, czyli zestaw wszystkich jej chromosomów. Mogą być w nim bowiem obecne wady stanowiące przeszkodę w poczęciu dziecka.

Niepłodny może być także mężczyzna!

Niepłodność jest problemem, z którym boryka się wielu współczesnych mężczyzn. Panowie rzadko o nim rozmawiają, ponieważ możliwość spłodzenia potomstwa jest dla nich sprawą honoru, a niemożność osobistą klęską. Zamiast jednak pielęgnować w sobie negatywne emocje, warto zastanowić się, co może być przyczyną problemów z poczęciem dziecka. Niepłodność, w przeciwieństwie do bezpłodności, jest stanem, który można leczyć, ale trzeba wiedzieć, co ją powoduje. Jakie są zatem najczęstsze przyczyny niepłodności wśród panów?

Niska jakość nasienia

Czynnikiem decydującym o płodności mężczyzny jest jakość jego nasienia – liczba występujących w nim plemników, ich ruchliwości i oczywiście budowa. Niestety wielu panów obniża kondycję swoich plemników, prowadząc niezdrowy tryb życia. Palenie tytoniu, alkohol, kofeina, tłusta dieta i związana z nią otyłość, praca z toksycznymi substancjami (w tym środkami ochrony roślin) mogą spowodować istotny spadek jakości nasienia, co z kolei przekłada się na problemy z poczęciem dziecka. Udowodniono, że nadmiar kortyzolu, czyli hormonu stresu także może być przyczyną niepłodności wśród panów, ponieważ blokuje wydzielanie testosteronu, czyli jednego z kluczowych męskich hormonów płciowych.

Zaburzenia pracy jąder

O jądrach często mówi się, że są źródłem męskiej płodności i potencji. To w nich powstają bowiem plemniki i produkowany jest testosteron, od którego poziomu w dużym stopniu zależy sprawność seksualna mężczyzny. Dlatego też jakiekolwiek zaburzenia w pracy jąder mogą przyczynić się do niepowodzeń w staraniach o dziecko. Upośledzić pracę tych narządów może zarówno choroba, jak i uraz czy przebyta operacja. Przykładem takiej choroby może być zapalenie jąder, spowodowane przez patogeny przenoszone drogą płciową, np. wirus opryszczki czy chlamydię. Częstą przyczyną niepłodności męskiej okazują się także żylaki powrózka nasiennego, czyli poszerzenie żył splotu wiciowego spowodowane uciskiem żyły jądrowej lub niewydolnością obecnych w niej zastawek. Jądra mogą też nie funkcjonować prawidłowo z powodu wodniaka, choroby nowotworowej, wnętrostwa, a nawet przebytej w dzieciństwie świnki.

Warto przeczytać: Choroby jąder przyczyną męskiej niepłodności?

Choroby urologiczne

Choroby urologiczne także mogą stać się przyczyną niepłodności u mężczyzny. Przykład? Choćby choroby prostaty. Produkowana przez prostatę wydzielina wchodzi w skład spermy i ma za zadanie odżywić plemniki. Nie ulega zatem wątpliwości, że od stanu tego gruczołu będzie zależeć ich jakość, a takie schorzenia jak zapalenie prostaty, przerost prostaty czy nowotwór prostaty mogą doprowadzić do niepłodności.

Choroby ogólnoustrojowe

Chodzi tu przede wszystkim o cukrzycę, choroby układu krążenia, choroby wątroby, nerek czy tarczycy. Choć nie mają one bezpośredniego związku z układem rozrodczym mężczyzny, negatywnie wpływają na jego organizm, a co za tym idzie również na płodność.

Zaburzenia erekcji i ejakulacji

Zaburzenia erekcji oznaczają niezdolność mężczyzny do uzyskania i/lub utrzymania wzwodu, który jest potrzebny do odbycia stosunku seksualnego. Przy wystąpieniu tego typu problemów zajście w ciążę może być więc bardzo utrudnione. Erekcja jest złożonym procesem wymagającym współdziałania ze sobą układu nerwowego (mózgu, rdzenia kręgowego, nerwów), krwionośnego oraz hormonalnego. Zaburzenia erekcji mogą być spowodowane wieloma czynnikami: stresem, złą dietą, spożywaniem alkoholu, występowaniem chorób współistniejących (cukrzyca, miażdżyca) czy niepowodzeniami seksualnymi.

Zaburzenia ze strony układu immunologicznego

Mężczyzna, podobnie jak kobieta, może być niepłodny z powodu zaburzeń układu odpornościowego. Jego układ immunologiczny także może produkować przeciwciała skierowane przeciwko jego własnym komórkom rozrodczym. Na szczęście niepłodność immunologiczną można zdiagnozować za pomocą specjalistycznych badań.

Uwarunkowania genetyczne

Zaburzenia genetyczne są kolejnym wspólnym czynnikiem niepłodności u kobiet i mężczyzn. Gdy starania o dziecko przedłużają się, kobieta powinna więc nie sama, lecz także z partnerem udać się do poradni genetycznej, a później na badanie kariotypu. Umożliwić mężczyźnie poczęcie dziecka mogą zarówno nieprawidłowości w zestawie chromosomów jak i mutacja pojedynczego genu, np. mutacja tego samego genu, który wywołuje mukowiscydozę, czyli genu CFTR.

Reasumując, niepłodność jest problemem pary, nie zaś jednego z partnerów, więc należy patrzeć na nią całościowo. Zarówno po stronie kobiety, jak i po stronie mężczyzny mogą występować czynniki utrudniające poczęcie dziecka. Mogą być one bardzo różne – od wad w budowie narządów rodnych, po infekcje, choroby immunologiczne, na zaburzeniach genetycznych kończąc. Kluczem do rozwiązania problemu niepłodności jest więc najpierw znalezienie jej przyczyny, a dopiero później zastosowanie odpowiedniego leczenia.

Niepłodność to problem pary – przyczyny niepłodności u kobiet i mężczyzn