Adenomiozę, bo to o niej będzie dzisiejszy artykuł, nazywano kiedyś endometriozą wewnętrzną. Dziś już wiemy, że adenomioza i endometrioza to dwie odrębne jednostki chorobowe, które dają inne rokowania i inaczej są leczone. Jeśli chcesz poznać więcej szczegółów na temat adenomiozy, przeczytaj ten artykuł.
Choroba ta znana jest od przeszło 100 lat. Mimo to wciąż nie udało się ustalić, co ją powoduje. Adenomiozę, bo to o niej będzie dzisiejszy artykuł, nazywano kiedyś endometriozą wewnętrzną. Dziś już wiemy, że adenomioza i endometrioza to dwie odrębne jednostki chorobowe, które dają inne rokowania i inaczej są leczone. Jeśli chcesz poznać więcej szczegółów na temat adenomiozy, koniecznie przeczytaj ten artykuł.
Adenomioza – czym jest i kto na nią choruje?
Na wstępie od razu należy powiedzieć, że pomiędzy adenomiozą a endometriozą nie można postawić znaku równości. Adenomioza jest pochodną endometriozy i może, ale nie musi z nią współwystępować. W przebiegu adenomiozy komórki endometrium, czyli komórki wyścielające wnętrze macicy, przedostają się w głąb mięśnia macicy, tworząc w nim różnego rodzaju patologiczne zmiany – guzy, blizny i przestrzenie płynowe. Innymi słowy, endometrium wrasta w mięsień macicy i uszkadza go.
Ponieważ adenomioza jest chorobą hormonozależną, determinowaną przez estrogeny, cierpią na nią przede wszystkim kobiety w wieku rozrodczym, zwłaszcza po 34. roku życia. U nastolatek rzadko kiedy diagnozuje się klasyczną postać choroby. Z kolei u kobiet po menopauzie ogniska adenomiozy naturalnie zanikają, ponieważ jajniki nie produkują już determinujących je hormonów. Nie oznacza to jednak, że w obu tych grupach adenomioza nie występuje. Choroba rozwija się u ok. 60% kobiet po menopauzie długotrwale stosujących tamoksifen – lek hormonalny wykorzystywany m.in. w leczeniu raka piersi. Przypuszcza się, że związek ten uaktywnia obecne już wcześniej w ciele kobiety zmiany endometrialne.
U młodych kobiet najczęściej mamy do czynienia z torbielowatą adenomiozą macicy, czyli specyficzną odmianą adenomiozy, w której zmiany endometrialne mają właśnie charakter torbieli. Mogą mieć one różne wymiary (od kilku milimetrów do nawet kilkunastu centymetrów) i umiejscawiać się w różnych częściach macicy. Ich wnętrze najczęściej wypełnia materiał krwiotwórczy oraz komórki układu odpornościowego – makrofagi.
Adenomioza to choroba o niejasnej przyczynie
Choć na temat jej patogenezy istnieje już kilka hipotez. Jedna z nich mówi, że komórki endometrium mogą wrastać w mięsień macicy na skutek przebytych zabiegów i operacji, np. łyżeczkowania macicy czy cięcia cesarskiego. Inna, że może to być efekt dużej liczby porodów, poronień samoistnych oraz indukowanych. Przypuszcza się, że swój udział w rozwoju adenomiozy mają także czynniki immunologiczne, hormonalne, genetyczne i środowiskowe (np. palenie tytoniu).
Bolesne i obfite miesiączki – najczęstsze objawy adenomiozy
Do najczęstszych objawów adenomiozy zaliczamy obfite i bardzo bolesne miesiączki. Początkowo ból występuje jedynie w trakcie krwawienia, później staje się bólem przewlekłym i towarzyszy kobiecie podczas całego cyklu. Ból może promieniować także do innych części ciała, w tym pleców czy kończyn dolnych. U kobiet chorujących na adeniomiozę częściej występuje także niepłodność oraz takie powikłania ciąży jak poronienia czy porody przedwczesne.
Ten artykuł może Cię zainteresować: Bolesne miesiączki
Adenomioza a niepłodność
Adenomioza może powodować niepłodność, gdyż utrudnia implantacje zarodka w macicy. Ponadto w przebiegu choroby dochodzi do zaburzeń funkcjonowania tzw. strefy przejściowej (junctional zone, JZ) w błonie mięśniowej macicy, co z kolei spowalnia transport nasienia, a później także zarodka. Kobiety chorujące na adenomiozę statystycznie częściej w porównaniu z kobietami chorymi na endometriozę doświadczają poronień. Dzieje się tak prawdopodobnie z powodu zaburzonego krążenia w naczyniach krwionośnych wspomnianej strefy przejściowej.
Czy lekarz zobaczy adenomiozę na USG?
Tak. Macica dotknięta adenomiozą jest zwykle dość widocznie powiększona – całościowo lub tylko w obrębie tylnej ściany. W obrazie przezpochwowego USG da się zaobserwować również charakterystyczną asymetrię, powstałą na skutek obecność wspomnianych wcześniej guzów. Poza ultrasonografią w diagnostyce adenomiozy stosuje się także rezonans magnetyczny (MRI), czyli technikę obrazowania tkanek i narządów przy pomocy pola magnetycznego.
Jak wygląda leczenie adenomiozy?
Adenomiozę leczy się obecnie wieloma metodami. Wybór metody zależy m.in. od tego, czy pacjentka planuje w przyszłości zostać mamą czy też nie. Jeśli nie, lekarz zaproponuje całkowite usuniecie macicy (tradycyjnie lub laparoskopowo). Taka operacja, choć radykalna, przynosi trwałą ulgę w bólu. Kobietom w wieku rozrodczym, które chciałyby zachować płodność, w pierwszej kolejności proponuje się leczenie hormonalne, najczęściej są to leki z grupy agonistów GnRH o przedłużonym działaniu. Preparaty hormonalne stosowane w leczeniu adenomiozy mogą mieć postać doustnych tabletek lub implantów wszczepianych do jamy macicy, które w sposób ciągły uwalniają hormon, uśmierzając dolegliwości bólowe.
Czytaj też: Operacyjne leczenie niepłodności u kobiet
