Marzec jest miesiącem świadomości endometriozy. Życie z tą chorobą nie jest łatwe. Sytuację chorych dodatkowo komplikuje trwająca od prawie 1,5 roku pandemia COVID-19, która znacznie ogranicza dostęp do opieki medycznej. Kobiety zmuszone są więc na własną rękę radzić sobie z chorobą. Jak mogą sobie pomóc?
Marzec jest miesiącem świadomości endometriozy. Choroba ta dotyczy ok. 10-15% kobiet w wieku rozrodczym, a więc występuje bardzo często. Wciąż nie znamy dokładnej przyczyny tego schorzenia. Wiemy natomiast, że życie z endometriozą oznacza przede wszystkim ból, a w wielu przypadkach także niepłodność. Trudną sytuację chorych dodatkowo komplikuje jeszcze trwająca od prawie 1,5 roku pandemia COVID-19, która znacznie ogranicza dostęp do opieki medycznej. Kobiety zmuszone są więc na własną rękę radzić sobie z chorobą. Oto co może okazać się pomocne w samodzielnym łagodzeniu objawów endometriozy.
Endo…co?
Endometrioza! Czyli przewlekła choroba zapalna, w której przebiegu dochodzi przemieszczania się tkanki endometrialnej z jej pierwotnej lokalizacji, czyli macicy, do innych narządów wewnętrznych, np. jajników, jajowodów, otrzewnej, układu moczowego, blizny po „cesarce” czy nawet położonych dużo dalej płuc, serca i mózgu. Nie wiadomo tak naprawdę, dlaczego endometrium umiejscawia się poza macicą. Według naukowców może to być spowodowane czynnikami genetycznymi, endokrynologicznymi, immunologicznymi czy anatomicznymi. W zależności od tego, gdzie „zawędruje” tkanka endometrialna, u kobiety mogą występować bardzo różnorodne objawy, w tym:
- bolesne i obfite krwawienie menstruacyjne
- ból podczas współżycia
- ból podczas oddawania moczu/ stolca
- trudności z poczęciem dziecka
Endometrioza a COVID-19 – na jakie trudności napotykają chore?
Największym problemem okazuje się utrudniony dostęp do diagnostyki i leczenia. Dotyczy on nie tylko kobiet z endometriozą, ale także pacjentów cierpiących na inne choroby przewlekłe. Konsultacje lekarskie i zabiegi operacyjne są przekładane. Do tego u wielu pacjentek pojawia się obawa cięższego przebiegu zakażenia COVID-19. Nie bez znaczenia pozostaje również konieczność ciągłego izolowania się. Nie wpływa ono pozytywnie na psychikę i na dłuższą metę może powodować stany depresyjne, zwłaszcza u kobiet z endometrioza, u których ryzyko wystąpienia depresji jest już i tak większe.
Endometrioza a COVID-19 – zmiany w opiece nad pacjentkami
Leczenie endometriozy obejmuje zarówno metody farmakologiczne jak i chirurgiczne. Zmiany endometrialne usuwa się najczęściej laparoskopowo, a w tych najnowocześniejszych ośrodkach także przy pomocy innowacyjnego noża plazmowego. Narzędzie to usuwa patologiczne zmiany w sposób precyzyjny i bezkrwawy, a do tego nie uszkadza rezerwy jajnikowej. Uzupełnienie leczenia stanowi także aktywność fizyczna oraz właściwie skomponowany jadłospis. Niestety z powodu pandemii COVID-19 kobiety chore na endometriozę nie zawsze mogą skorzystać z rozwiązań, jakie daje współczesna medycyna, np. nie mają możliwości odbycia osobistej konsultacji z lekarzem czy zrobienia badań obrazowych. Zabiegi chirurgiczne, które mogłyby uśmierzyć ból czy przywrócić płodność są z kolei odraczane. Naukowcy widzą jednak rozwiązanie dla niełatwej sytuacji chorych.
Walczysz z objawami endometriozy w trakcie pandemii? Pamiętaj o samokontroli
W artykule opublikowanym w 2020 roku w czasopiśmie Human Reproduction Open autorzy zwrócili uwagę na potrzebę stworzenia strategii postępowania dla kobiet cierpiących na endometriozę w dobie pandemii COVID-19. Wskazówki zawarte w strategii mają dawać kobietom większe poczucie kontroli nad chorobą oraz zniwelować stres związany z ograniczonym dostępem do opieki medycznej. Strategia koncentruje się zarówno na fizycznych aspektach endometriozy, jak i na aspektach psychologicznych.
Edukacja – podstawą w walce z objawami endometriozy
Endometrioza funkcjonuje w świadomości społecznej jako choroba TAJEMNICZA, o której wciąż wiadomo niewiele. Gabinet lekarski jest często pierwszym miejscem, w którym pacjentki stykają z nazwą choroby. Ponadto lekarze nie zawsze potrafią przekazać wiedzę o endometriozie w sposób zrozumiały i jednolity. Pacjentki miałyby ją zdobywać w placówkach medycznych specjalizujących się w diagnostyce i leczeniu endometriozy oraz za pośrednictwem rzetelnych źródeł internetowych.
Endometrioza nie może wykluczać z życia szkolnego czy zawodowego
Na przestrzeni ostatniego roku wielu z nas pracowało i uczyło się w systemie zdalnym. Powodem była oczywiście rosnąca liczba chorych na COVID-19. Są osoby, którym takie rozwiązanie nawet pasuje. Jednak dla kobiet cierpiących na endometriozę praca/ nauka w trybie online może stanowić dodatkową przeszkodę. Niektórzy nauczyciele czy przełożeni nie przyjmują informacji o niedyspozycji, jeśli kobieta może pracować czy uczyć się z domu. Bo skoro nie musi dojeżdżać do szkoły/ firmy, nie musisz codziennie spotykać się z ludźmi, to złe samopoczucie nie powinno mieć takiego znaczenia. Warto jednak pamiętać, że możliwość pozostania w domu nie zmniejsza dolegliwości bólowych towarzyszących endometriozie. Dlatego autorzy artykułu zwracają uwagę na potrzebę większej wyrozumiałości względem chorej uczennicy czy pracownicy i możliwość zmodyfikowania pewnych zadań na czas zaostrzenia objawów endometriozy.
Czytaj też: Masz endometriozę? Dzięki in vitro możesz zostać mamą!
Chcesz zmniejszyć objawy endometriozy? Wysypiaj się!
Aby zachować zdrowie i dobre samopoczucie, powinniśmy przesypiać ok. 7-8 godzin w ciągu nocy. Niestety osoby zmagające się z chorobami przewlekłymi, a więc i kobiety chore na endometriozę, miewają problemy ze snem. Obecnie w zasypianiu nie pomaga również ciągła izolacja, lęk przed zakażeniem czy utratą pracy. Możemy jednak ułatwić sobie zasypianie, odpowiednio przygotowując się do snu, np. poprzez zadbanie o właściwą temperaturę w pomieszczeniu, w którym śpimy czy jego odpowiednie zaciemnienie.
Ruch na zdrowie!
Ruch jest sprawdzoną metodą łagodzenia dolegliwości bólowych, zwłaszcza bólu miesiączkowego. Badania naukowe dotyczące wpływu aktywności fizycznej na samopoczucie kobiet dotkniętych endometriozą nie są jednak jednoznaczne. Niektóre sugerują, że ruch rzeczywiście może łagodzić ból towarzyszący endometriozie, inne że wręcz przeciwnie – będą go nasilać. Warto jednak pamiętać, że aktywność fizyczna na świeżym powietrzu jest jedną z niewielu dopuszczalnych form aktywności w czasie trwającej obecnie pandemii. W dodatku poprawiającą samopoczucie. Dlatego powinni z niej korzystać wszyscy, również pacjentki chorujące na endometriozę. Oczywiście w ich przypadku rodzaj ćwiczeń powinien być dobrany indywidualnie.
Objawy endometriozy można łagodzić…DIETĄ!
Zwłaszcza dietą bogatą w działające przeciwzapalnie antyoksydanty, czyli witaminę A, C i E. Znajdują się one m.in. w produktach mlecznych, roślinach zielonych, cytrusach i oleju rybnym. Kobiety chore na endometriozę powinny natomiast unikać spożywania dużych ilości czerwonego mięsa, które może nasilać jej objawy. Poprawę stanu zdrowia może przynieść także dieta bezglutenowa oraz tzw. dieta FODMAP polegająca na wykluczeniu z jadłospisu produktów łatwo fermentujących.
Więcej dowiesz się z artykułu: Dieta na endometriozę
To oczywiście tylko niektóre elementy zaproponowanej przez autorów strategii. Znalazły się w niej jeszcze:
- terapia ciepłem
- techniki relaksacyjne
- właściwe nawodnienie
- zastosowanie medycznej marihuany
- akceptacja i pozytywne nastawienie
Czy kobiety z endometriozą powinny bardziej obawiać się nowego koronawirusa?
Do tej pory nie udało się znaleźć żadnego powiązania pomiędzy endometriozą a większym ryzykiem zachorowania na COVID-19 czy większym ryzykiem cięższego przebiegu infekcji. Na baczności powinny się mieć na pewno te panie, u których ogniska endometrialne umiejscowiły się w płucach i są po ich częściowym wycięciu. Pozostałe chore powinny zachować taką samą ostrożność, jak my wszyscy, a więc dbać o higienę, zakrywać nos i usta oraz starać się utrzymywać bezpieczną odległość od innych ludzi.
