Każdy z nas może zarazić się wirusem HIV, również przyszła mama. Co więcej, istnieje ryzyko, że zakażona kobieta przeniesie wirusa na dziecko, np. w tracie porodu czy karmienia piersią. Diagnostyka w kierunku wirusa HIV jest więc bardzo ważna, by maluszek miał szansę się przed nim uchronić.

Wielu lekarzy spotyka się z negatywną reakcją pacjentek, gdy z ich strony pada zdanie o konieczności wykonania testu na HIV w tracie ciąży. W społeczeństwie wciąż pokutuje mylne przekonanie, że wirus HIV to problem osób zażywających narkotyki, rozwiązłych i homoseksualnych. A prawda jest taka, że zarazić może się każdy, również przyszła mama. Co więcej, istnieje ryzyko, że zakażona kobieta przeniesie wirusa na dziecko, np. w tracie porodu czy karmienia piersią. Diagnostyka w kierunku HIV jest więc bardzo ważna, by maluszek miał szansę uchronić się przed wirusem.

Czym jest wirus HIV?

Wirus HIV, czyli ludzki wirus niedoboru odporności należy do grupy retrowirusów. Jego materiał genetyczny stanowią dwie jednakowe nici RNA. Ma kulisty kształt i otoczony jest osłonką białkowo-lipidową. Wirus HIV atakuje przede wszystkim limfocyty T pomocnicze oraz makrofagi. W przebiegu infekcji układ immunologiczny niejako niszczy sam siebie. Gdy jest już niemal całkowicie wycieńczony, rozwija się AIDS, czyli ostatnie stadium zakażenia wirusem HIV. Choroba ta może ujawnić się nawet po kilkunastu- kilkudziesięciu latach od infekcji, wszystko zależy od tego, jak szybko zostanie wdrożona terapia antyretrowirusowa. Pacjent z AIDS częściej niż zdrowe osoby zapada na infekcje (np. zapalenie płuc) i choroby nowotworowe. AIDS jest obecnie chorobą nieuleczalną, prowadzącą do śmierci.

Istnieje kilka możliwych dróg zakażenia wirusem HIV. Do infekcji najczęściej dochodzi poprzez niezabezpieczony seks z zakażoną osobą. Zarazić się tym wirusem możemy także, używając igły zanieczyszczonej krwią zakażonej osoby, czy innych niewysterylizowanych narzędzi medycznych. Warto także zaznaczyć, że podanie ręki osobie zakażonej, pocałunek czy kąpiel w tym samym basenie nie wiąże się z ryzykiem przeniesienia wirusa.

Warto przeczytać: Choroby weneryczne zbierają żniwo! 

Badanie na HIV w ciąży – najlepiej wykonać je dwukrotnie!

Przed 10. tygodniem oraz pomiędzy 33. a 37. tygodniem ciąży. Zgodnie z rekomendacjami Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego z 2008 roku, lekarz ginekolog powinien zaproponować pacjentce test na HIV już w trakcie pierwszej wizyty, a jeśli nie wyrazi zgody, zrobić to ponownie w drugim trymestrze ciąży. Zarówno w razie wykonania jak i odmowy wykonania testu, powinien zanotować ten fakt w karcie prowadzenia ciąży i dokumentacji medycznej. Ponadto kobieta, która nie wyraziła zgodny na wykonanie testu na HIV przez cały czas powinna być traktowana jako potencjalnie zakażona.

Jesteś zakażona wirusem HIV? Masz szansę na zdrowe dziecko!

Ryzyko przeniesienia wirusa HIV na dziecko w trakcie ciąży i porodu wynosi od 40 do nawet 70%. Jest to tzw. transmisja wertykalna, do której dochodzi w trakcie ciąży, porodu lub karmienia piersią. U kobiety przyjmującej leki antyretrowirusowe ryzyko to można jednak ograniczyć do 1%! Większość dzieci zakażonych wirusem HIV w Polsce to dzieci kobiet, które nie wiedziały, że są jego nosicielkami albo wiedziały, ale nie podjęły żadnych działań zapobiegawczych. Dlatego tak ważne jest, aby przyszła mama miała świadomość nosicielstwa wirusa HIV. Możliwość tę daje jej proste badanie z krwi.  Zakażona kobieta trafia oczywiście pod specjalną opiekę ginekologa położnika oraz specjalisty chorób zakaźnych, który czuwa nad prawidłowym przebiegiem terapii antyretrowirusowej.

Poród u kobiet zakażonych wirusem HIV – tylko przez cesarskie cięcie?

Niekoniecznie. Jeśli zakażona kobieta przyjmowała w trakcie ciąży leki antyretrowirusowe i okazały się one skuteczne, to znaczy obecność wirusa we krwi i w drogach rodnych jest znikoma, to taka kobieta może rodzić naturalnie. Inaczej jest w przypadku wysokiego poziomu wiremii. Wtedy podczas ostatniego badania przed porodem lekarz może zadecydować o cesarskim cięciu.

Czytaj też: Poród naturalny a cesarskie cięcie – plusy i minusy 

A co z karmieniem piersią?

Matki zakażone wirusem HIV niestety nie mogą karmić piersią, gdyż wiąże się to z dużym ryzykiem przeniesienia go na dziecko. W związku z tym już od momentu narodzin mama musi podawać maluszkowi mleko modyfikowane.

Reasumując, każda przyszła mama powinna dwukrotnie w trakcie ciąży wykonać test na HIV. Pierwsze badanie wykonuje się przed 10. tygodnia ciąży, a drugie między 33. a 37. tygodniem. Diagnostyka jest niezwykle istotna, ponieważ pozwala uchronić dziecko przed ewentualnym zakażeniem.