Współczesne kobiety coraz później decydują się macierzyństwo. Niestety późne macierzyństwo niesie ze sobą pewne zagrożenia, dlatego trzeba dobrze się do niego przygotować. Jak? Podpowiadamy w artykule.
Statystyki nie pozostawiają złudzeń. Współczesne kobiety coraz później decydują się macierzyństwo. Jeszcze na początku lat 90. większość Polek rodziła pierwsze dziecko w wieku 20-24 lat. Dziś wśród pierworódek są kobiety 35., a nawet 40-letnie. O późnym macierzyństwie często mówi się, że jest bardziej świadome i dojrzałe. To wszystko prawda. Niestety niesie ono ze sobą też pewne zagrożenia, dlatego trzeba dobrze się do niego przygotować. Jak? Podpowiadamy w artykule.
Ciąża po 40. – co na to lekarze?
Z punktu widzenia biologii najlepszym wiekiem dla kobiety na urodzenie pierwszego dziecka jest wiek między 20. a 30. rokiem życia. Pamiętajmy jednak, że biologiczna gotowość do poczęcia dziecka nie zawsze idzie w parze z gotowością emocjonalną. Poza tym młode dziewczyny chcą dziś zdobywać wykształcenie, rozwijać się zawodowo i zwiedzać świat. Choć nie wykluczają macierzyństwa, nie myślą o nim w pierwszej kolejności i trudno się temu dziwić.
Na szczęście medycyna jest już dziś na tyle rozwinięta, że nawet dojrzała kobieta, oczywiście przy odpowiednim wsparciu lekarza, może począć i urodzić zdrowe dziecko. Ciąża po 40. nie jest więc niemożliwa, ale jej utrzymanie wymaga większego wysiłku. Zacznijmy jednak od tego, że znacznie trudniej jest w taką ciążę w ogóle zajść. Dlaczego?
Z wiekiem spada ilość jajeczek zdolnych do zapłodnienia…
Każda dziewczynka już w momencie przyjścia na świat posiada komplet komórek jajowych.
Z biegiem czasu (w kolejnych cyklach menstruacyjnych) jajeczek jednak ubywa, a funkcja jajników stopniowo wygasa. W praktyce oznacza to, że z każdym kolejnym rokiem szanse na ciążę po prostu maleją. W końcu w okolicach 50. roku życia kobieta przechodzi menopauzę i bezpowrotnie traci swoją płodność. Warto też dodać, że komórki jajowe, podobnie jak wszystkie inne komórki ciała, starzeją się, a co za tym idzie stają się mniej odporne na mutacje genetyczne odpowiedzialne za takie choroby jak choćby zespół Downa.
Nie zapominajmy, że ciąża jest też ogromnym wyzwaniem dla organizmu, któremu na pewno trudniej sprostać kobiecie po 40. roku życia niż np. 20-latce. Dlatego do ciąży po 40. kobieta musi się przygotować przede wszystkim fizycznie, zaczynając od konsultacji z lekarzem i podstawowych badań. W trakcie wizyty u ginekologa na pewno padną pytania o ogólny stan zdrowia, choroby przewlekłe (nadciśnienie, cukrzyca, osteoporoza, choroby układu krążenia), historię wcześniejszych porodów (jeśli były) oraz zażywane leki. Następnie lekarz zleci serię badań.
Morfologia, dopochwowe USG i cytologia – to na początek
Lista badań dla kobiet planujących ciążę jest naprawdę długa. Lekarz na pewno będzie chciał sprawdzić stan wewnętrznych narządów rodnych, wykona więc przezpochwowe USG. Dzięki temu badaniu będzie mógł wykluczyć wszelkie patologie w obrębie macicy, jajników oraz jajowodów, takie jak mięśniaki, torbiele czy zrosty. Oprócz tego na pewno pobierze materiał do badania cytologicznego, jeśli nie było wykonywane w ostatnim czasie, oraz materiał do badania czystości pochwy. To drugie badanie jest szczególnie ważne dla przyszłych mam, ponieważ infekcje bakteryjne mogą mieć bardzo istotny wpływ na zajście w ciążę oraz jej późniejszy przebieg.
Poza powyższymi badaniami kobieta otrzymuje również skierowanie na morfologię i OB. Jeśli nie ma oznaczonej grupy krwi i czynnika Rh, to lekarz również poprosi o ich oznaczenie. Na długiej liście badań przed ciążą prawdopodobnie znajdzie się także ogólne badanie moczu, badanie glukozy we krwi, badania poziomu przeciwciał przeciwko ospie wietrznej, różyczce, toksoplazmozie i cytomegalii oraz badanie poziomu hormonów tarczycowych. Aby zwiększyć szansę na pomyślny przebieg ciąży, kobieta powinna wykluczyć też obecność WZW typu B, czyli tzw. żółtaczki wszczepiennej.
Ocena rezerwy jajnikowej – konieczna przy ciąży po 40.
Niestety natury nie da się oszukać. Im więcej lat, tym mniej jajeczek zdolnych do zapłodnienia i tym mniejsze szanse na dziecko. Dlatego dla kobiet decydujących się na ciążę po 40. szczególnie ważne będą badania hormonalne i ocena rezerwy jajnikowej. Rezerwa jajnikowa to nic innego, jak ilość pęcherzyków w jajniku zdolnych do wzrostu i rozwoju komórki jajowej. Podstawowym markerem określającym rezerwę jajnikową jest AMH, czyli hormon antymüllerowski. Jest on produkowany przez komórki ziarniste pęcherzyków antralnych. Określając poziom hormonu AMH, możemy wyznaczyć najlepszy moment na staranie o dziecko, wykryć problem przedwczesnego wygasania funkcji jajników oraz określić, kiedy mniej więcej wystąpi menopauza. Wynik badania hormonu antymüllerowskiego pomaga również w doborze odpowiedniej metody leczenia, jeśli pojawią się kłopoty z zajściem w ciążę. Oczywiście poza AMH kobieta po 40. powinna sprawdzić również poziom pozostałych hormonów płciowych, a więc stężenie LH, FSH, prolaktyny, estradiolu i progesteronu.
Zdrowa dieta – podstawą przygotowania do ciąży po 40.
Kobieta po 40. powinna tak się odżywiać, aby nie doprowadzić do niedoborów pokarmowych w swoim organizmie. Jest to bardzo ważne ponieważ w czasie ciąży będzie na nie szczególnie narażona. W diecie przyszłych mam uwagę przywiązuje się przede wszystkim do kwasu foliowego i innych witamin z grupy B. Ale równie istotny będzie też magnez, wapń, cynk, selen czy witamina D. W diecie kobiety ciężarnej, jak i tej dopiero planującej ciążę powinny dominować bogate w składniki odżywcze warzywa i owoce, nabiał, mięso i produkty pełnoziarniste, a także kluczowy składnik – woda. Nikotyna, kofeina i alkohol to z kolei produkty, o których zarówno przed ciążą, jak i w jej trakcie najlepiej w ogóle zapomnieć.
