Ciąża to wyjątkowy okres w życiu pary. Dlatego wiele z nich stara się przygotować do tego wydarzenia jak najlepiej. Dotyczy to np. zmiany stylu życia na zdrowszy i dokonania oceny stanu zdrowia obojga partnerów. Jednym z kluczowych elementów takich przygotowań są badania krwi, jakie warto wykonać przed ciążą. W naturalny sposób dotyczy to przede wszystkim kobiety, bo to dla jej organizmu ciąża będzie prawdziwą rewolucją. Ciąża to dodatkowe obciążenia dla nerek i serca, bo ilość krążącej w ciele kobiety krwi rośnie o nawet 40%, wątroba też musi sprostać nowym zadaniom ze względu na zmianę gospodarki hormonalnej. Zdrowie przyszłej mamy ma ogromne znaczenie zarówno dla możliwości zajścia w ciążę, jak i rozwoju płodu przez całe 9 miesięcy. Kompleksowe badania krwi pozwolą sprawdzić, czy organizm jest w pełni gotowy na to wyzwanie.
Spis treści:
Kiedy zrobić badania przed ciążą?
Jakie badania krwi zrobić przed ciążą?
Badania krwi przed ciążą na obecność przeciwciał – toksoplazmoza i różyczka
Kiedy zrobić badania przed ciążą?
Badań krwi nie warto zostawiać na ostatnią chwilę, należy je zaplanować odpowiednio wcześniej, tak, by w przypadku wykrytych nieprawidłowości móc zareagować. Najlepszym okresem na diagnostykę prekoncepcyjną jest okres 6 miesięcy przed rozpoczęciem starań o dziecko.
Część zalecanych przed ciążą badań krwi to badania, które powinniśmy wykonywać regularnie bez względu na to, czy planujemy powiększenie rodziny. Takim badaniem jest np. powszechnie znana morfologia krwi. Pozwala ona ocenić ogólny stan zdrowia kobiety, zdiagnozować ewentualne zaburzenia krwi, takie jak anemia, leukopenia (obniżona liczba białych krwinek) czy trombocytopenia (niedobór płytek krwi). Wykryje niedobory pierwiastków lub witamin, pozwoli wykluczyć ewentualne choroby hematologiczne. Anemia, szczególnie spowodowana niedoborem żelaza, może być groźna dla ciężarnej i dla prawidłowego rozwoju płodu.
Jakie badania krwi zrobić przed ciążą?
Oprócz wspomnianej już morfologii jest szereg innych badań, które są zalecane dla planujących ciążę.
O toczącym się w organizmie stanie zapalnym informują dwa markery, których wysokie wartości są sygnałem, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. To OB (odczyn Biernackiego) i CRP (białko C-reaktywne). Pierwszy z nich – OB – wykrywa przewlekłe stany zapalne, które wiążą się ze zmianami stężenia białek we krwi. Podwyższona wartość OB może świadczyć o bakteryjnej chorobie zakaźnej, problemie z nerkami, a w przypadku znacznego przekroczenia normy jest sygnałem do dalszej diagnostyki w kierunku nowotworu. Z kolei CRP może skazywać na zakażenie bakteryjne.
Bardzo istotnym badaniem jest oznaczenie poziomu glukozy na czczo. Pozwala ono na zdiagnozowanie cukrzycy lub stanu przedcukrzycowego.
Cukrzyca, zwłaszcza cukrzyca ciążowa, może prowadzić do poważnych komplikacji zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Zwiększa ryzyko wad wrodzonych i makrosomii płodu, która może stanowić zagrożenie dla zdrowia zarówno kobiety, jak i dziecka w czasie ciąży i po porodzie. Jeśli przyszła mama ma podwyższony poziom cukru, lekarz może zalecić dalsze badania, takie jak test obciążenia glukozą (OGTT), aby ocenić ryzyko cukrzycy. Kontrola poziomu glukozy jest szczególnie ważna dla kobiet z nadwagą, otyłością, z historią cukrzycy w rodzinie lub dla tych, które miały problemy z poziomem cukru w przeszłości.
Hormon tarczycy, czyli TSH, to kolejny element na liście badań krwi przed planowaną ciążą. Badanie poziomu TSH (tyreotropiny) jest pierwszym krokiem do oceny funkcji tarczycy, której prawidłowe funkcjonowanie odgrywa ważną rolę w przygotowaniach do ciąży. Ma wpływ na prawidłowy rozwój układu nerwowego i inteligencji u dziecka.
Zaburzenia hormonalne związane z tarczycą, takie jak niedoczynność czy nadczynność, mogą utrudniać poczęcie oraz zwiększać ryzyko poronień i powikłań w trakcie ciąży. Oprócz TSH lekarz może zalecić również sprawdzenie poziomu FT3, FT4 oraz przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-TPO).
Badania krwi przed ciążą na obecność przeciwciał – toksoplazmoza i różyczka
Toksoplazmoza i różyczka to choroby, które mogą stanowić zagrożenie dla rozwijającego się płodu. Dlatego przed rozpoczęciem starań o dziecko zalecane jest badanie na obecność przeciwciał IgG i IgM, które pomoże ustalić, czy kobieta wykształciła odporność na daną chorobę.
Toksoplazmoza jest chorobą pasożytniczą, która może prowadzić do poważnych wad wrodzonych u dziecka. Jeśli okaże się, że kobieta nie ma przeciwciał, ważne jest, by unikała surowego mięsa oraz kontaktu z odchodami kotów, w których mogą znajdować się pasożyty.
Zarażenie toksoplazmozą w trakcie ciąży niesie ryzyko przeniesienia choroby na dziecko. W I trymestrze może być przyczyną poronienia lub obumarcia płodu, w II trymestrze często powoduje ciężkie objawy, u dziecka widoczne po urodzeniu.
Wirusem, który również może przyczynić się do poronienia lub wad rozwojowych jest wirus różyczki. W przypadku braku przeciwciał w organizmie kobiety warto się zaszczepić. Trzeba to zrobić najpóźniej 3 miesiące przed rozpoczęciem starań o dziecko.
Warto także wykonać testy na obecność wirusa HIV, wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) oraz typu C (HCV), cytomegalii i kiły. Niezdiagnozowane zakażenia mogą prowadzić do poważnych komplikacji w trakcie ciąży i porodu, a także do zakażenia dziecka. Wczesna diagnostyka pozwala na podjęcie odpowiednich kroków w celu minimalizacji ryzyka transmisji wirusa na dziecko oraz na wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Badanie grupy krwi i czynnika Rh
Badanie grupy krwi i czynnika Rh jest szczególnie istotne w przypadku planowania ciąży. Jeśli matka ma grupę krwi Rh-ujemną, a ojciec dziecka Rh-dodatnią, istnieje ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego. Może to prowadzić do powikłań, takich jak niedokrwistość hemolityczna u płodu. W takim przypadku lekarz może zlecić podanie immunoglobuliny anty-D, aby zapobiec wystąpieniu konfliktu.
Badania krwi przed ciążą w kierunku chorób genetycznych
Z krwi można wyczytać wiele informacji dotyczących naszych genów. Choć na co dzień nie zdajemy sobie z tego sprawy, każdy z nas posiada 6-10 mutacji, odpowiedzialnych za jedną z ponad 7 tys. zidentyfikowanych chorób genetycznych.
Same w sobie nie wywołują one żadnych skutków, jednak w przypadku, gdy oboje rodzice są nosicielami tej samej nieprawidłowości genetycznej ryzyko, że dziecko urodzi się chore, wynosi aż 25%. Dlatego każda kobieta powinna być informowana o możliwości wykonania badań w kierunku nosicielstwa.
Badaniem, które warto wykonać jest oferowane przez Gyncentrum badanie Fertiscreen. Jest ono zalecane wszystkim parom, które chcą ograniczyć ryzyko przeniesienia choroby genetycznej na dziecko, jak również doświadczającym poronień o niewyjaśnionej przyczynie.
Przygotowanie do ciąży to nie tylko dbanie o zdrową dietę i tryb życia, ale także regularne badania, które pozwalają ocenić stan zdrowia przyszłych rodziców. Badania krwi są kluczowym elementem tego procesu. Pozwalają na wczesne wykrycie potencjalnych problemów i podjęcie odpowiednich kroków. Powyższy wykaz nie wyczerpuje możliwości diagnostyki. Dlatego na etapie planowania ciąży warto skonsultować się z lekarzem. Można tu skorzystać z wiedzy ekspertów z kliniki Gyncentrum, którzy szczegółowo doradzą, jakie badania krwi wykonać przed ciążą.
