Zapłodniona komórka jajowa przed transferem trafia do inkubatora, gdzie wzrasta, osiągając stadium blastocysty. Proces ten trwa zazwyczaj kilka dni. Jak przebiega? Odpowiedź znajdziesz w naszym artykule.
Celem każdego zabiegu in vitro jest ciąża – to oczywiste! Zanim jednak będzie można mówić o sukcesie, zapłodniona plemnikiem komórka jajowa musi jeszcze pokazać, na co ją stać! Przed transferem trafia więc do inkubatora, gdzie wzrasta, osiągając stadium blastocysty. Proces ten trwa zazwyczaj kilka dni. Jak przebiega? Odpowiedź znajdziesz w naszym artykule.
Powstawanie blastocysty krok po kroku
Po zapłodnieniu plemnikiem komórka jajowa rozpoczyna intensywne podziały. Już rankiem następnego dnia, czyli w pierwszej dobie inkubacji, wiadomo, czy plemnik uległ aktywacji, jeśli we wnętrzu oocytu widać dwa przedjądrza – żeńskie i męskie i tuż po nich dwie komórki (blastomery). W dobie drugiej zarodek składa się z 4, a w trzeciej z 8 komórek. W czwartej dobie zarodek składa się z co najmniej kilkunastu, ściśle połączonych ze sobą komórek i nazywany jest morulą (przypomina owoc morwy). W piątej dobie po zapłodnieniu embrion staje się wyczekiwaną blastocystą i jest praktycznie gotowy do transferu do wnętrza macicy i do implantacji w jej endometrium.
Blastocysta ma postać „napompowanego” balonika wypełnionego płynem. Jej wielkość to około 0,1-0,4mm. Blastocysta składa się z dwóch dobrze widocznych elementów – ulokowanego w środku węzła zarodkowego – który rozwinie się w płód oraz z trofoblastu – uczestniczącego w tworzeniu elementów pozazarodkowych, w tym łożyska. Każdy zarodek, który osiągnął rozwojowe stadium blastocysty, ma potencjał, aby wywołać udaną ciążę. Niemniej, blastocysta podlega ocenie embriologicznej przed transferem do macicy.
Jakie warunki musi spełnić blastocysta, aby została wybrana jako pierwsza do transferu?
Każda blastocysta niesie nadzieję na ciążę. Embriolog opisuje blastocystę w skali od 1 do 6 oraz przy użyciu liter od A do C. Cyfry określają stopień rozwoju zarodka, a litery – jakość węzła zarodkowego i trofoblastu.
Ocena stopnia rozwoju zarodka
1 – wczesna blastocysta z jamą mniejszą niż połowa embrionu (nie większa niż oocyt, ok. 0,1mm).
2 – jama blastocysty jest już większa lub równa połowie zarodka.
3 – jama blastocysty wypełnia cały zarodek.
4 – jama blastocysty jest bardzo silnie powiększona, a osłonka staje się bardzo cienka (wielkość ok. 0,3mm).
5 – blastocysta wystaje poza osłonkę (zarodek „wykluwa się”).
6 – blastocysta jest w pełni rozwinięta, a zarodek znajduje się całkowicie poza otoczką (wielkość >1mm).
Ocena jakości węzła zarodkowego
A – wiele komórek jest ułożonych blisko siebie (to najlepsza prognoza ciąży).
B – kilka komórek jest luźno ułożonych.
C – występuje bardzo mało komórek.
Ocena jakości trofoblastu
A – liczne komórki tworzące zbitą warstwę.
B – niewiele komórek tworzących luźną warstwę.
C – bardzo niewiele dużych komórek.
Blastocysta – nie każdej komórce będzie dane osiągnąć ten stan…
Teoretycznie transfer zarodka może odbyć się wcześniej – w drugiej lub trzeciej dobie hodowli, kiedy zarodek ma 4-8 dobrze widocznych komórek. Jednak to właśnie w stadium blastocysty zarodek ma największe szanse na prawidłową implantację. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkim zapłodnionym oocytom udaje się dotrwać do tego etapu w rozwoju – nawet gdy zapłodnienie przebiegało bez problemu, a komórki rozrodcze były dobrej jakości. Bywa też, że zarodek osiągnie stadium blastocysty, a mimo to nie uda mu się zagnieździć w macicy.
Zarodki pod specjalnym nadzorem…
Zanim zarodek zostanie przetransferowany do macicy, embriolodzy nieustannie, w trybie 24-godzinnym, monitorują jego rozwój. Dzięki systemowi Time Lapse (nagrywanie poklatkowe) jest to możliwe bez stresowania zarodka, przez co embrion jest chroniony przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, takich jak wahania temperatury, nadmierny poziom tlenu, czy nieodpowiednie zmiany pH. Inkubator wyposażony w mikroskop cyfrowy wykonuje setki zdjęć – z częstotliwością co 5 minut. W ten sposób powstaje film prezentujący poszczególne etapy rozwoju zarodkowego. Na tej podstawie embriolodzy wybierają zarodka do transferu – taki, który ma największe szanse na prawidłowe zagnieżdżenie się w macicy i prawidłowy rozwój płodu. Zastosowanie technologii Time Lapse zwiększa więc szanse na powodzenie procedury in vitro.
W inkubatorze jak w brzuchu mamy…
Dzięki rozwojowi nowych technologii laboratorium IVF jest w stanie odtworzyć w inkubatorze warunki bardzo naturalne, podobne do tych panujących w macicy. Mało tego! Proces inkubacji może przebiegać jeszcze sprawniej, dzięki zastosowaniu…MUZYKI! Dokładnie tak – dzięków Bethovena, Mozarta czy Bacha. Jak to możliwe?
Inkubowany zarodek znajduje się w specjalnej, płynnej pożywce. Dźwięki muzyki wprowadzają ją w drgania, dzięki czemu powstałe produkty przemiany materii ulegają rozproszeniu i zarodek nie jest już narażony na ich toksyczne działanie. W ten sposób zwiększamy jego szansę na prawidłowy podział, a w dalszej perspektywie udany cykl in vitro.
