Aby ciąża mogła rozwijać się prawidłowo, zarodek musi jeszcze zagnieździć się w ścianie macicy. Implantacja jest jednym z kluczowych elementów zapłodnienia pozaustrojowego. O jej powodzeniu decyduje wiele czynników, m.in. właściwe przygotowanie endometrium.
Jeśli jesteś w trakcie procedury in vitro, to zapewne już wiesz, że zapłodnienie jest tak naprawdę tylko połową sukcesu. Aby ciąża mogła rozwijać się prawidłowo, zarodek musi jeszcze zagnieździć się w ścianie macicy. Implantacja jest jednym z kluczowych elementów zapłodnienia pozaustrojowego. O jej powodzeniu decyduje wiele czynników, m.in. właściwe przygotowanie endometrium.
No właśnie…Jak macica przygotowuje się do ciąży? Czy da się w jakiś sposób wyznaczyć najlepszy moment na przeprowadzenie transferu? Okazuje się, że TAK!
Receptywność endometrium – czyli właściwie co?
Zacznijmy od tego, że endometrium to składająca się z dwóch warstw (podstawowej i czynnościowej) błona śluzowa, która wyściela wnętrze macicy. U kobiet w wieku rozrodczym grubość warstwy czynnościowej zmienia się w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego. Ma to oczywiście związek z działaniem najważniejszych hormonów płciowych – estrogenów oraz wytwarzanego przez ciałko żółte progesteronu. To właśnie za sprawą ciałka żółtego błona śluzowa macicy rozpulchnia się, przekształcając się w doczesną.
W pierwszej połowie cyklu grubość endometrium wynosi ok. 8-9 mm. W drugiej połowie błona śluzowa dalej grubieje, jednak ostatecznie nie przekracza 15 mm (a przynajmniej nie powinna). Kulminacyjny moment następuje mniej więcej w 7-9 dniu po owulacji. To właśnie wtedy endometrium staje się receptywne, czyli gotowe na przyjęcie zarodka. Tak w dużym uproszczeniu wygląda proces osiągania przez błonę śluzową macicy zdolności do implantacji. W rzeczywistości jest to proces dużo bardziej złożony. Wymaga zaistnienia wielu czynników (molekularnych, immunologicznych) oraz reakcji chemicznych.
Receptywność endometrium a transfer zarodka
Okres, w którym macica jest najlepiej przygotowana na ciążę nazywamy „oknem implantacyjnym”. W procedurze in vitro jest to najlepszy moment na wykonanie transferu. Co ważne, im precyzyjniej określimy okno implantacji, tym większe szanse, że transfer zakończy się sukcesem. No dobrze, ale jak to zrobić? Przecież u każdej kobiety ten najbardziej optymalny moment występuje w trochę innym terminie. Tu z pomocą przychodzą nam dostępne w Polsce zaawansowane badania diagnostyczne.
Test ERA – bada receptywność endometrium na podstawie analizy ekspresji aż 238 genów!
Opatentowany przez specjalizującą się w genetyce reprodukcyjnej firmę IGENOMIX R&D test ERA analizuje ekspresję aż 238 różnych genów. Tym sposobem określa receptywność endometrium i pozwala wyznaczyć indywidualne dla pacjentki okno implantacji. W procedurze in vitro jest to niezwykle ważne, ponieważ dzięki temu wiemy, kiedy przeprowadzić transfer. Test ERA wykonuje się około 21. dnia cyklu. Próbkę do badania stanowi wycinek endometrium pobrany za pomocą wprowadzonej przez pochwę do macicy cienkiej kaniuli. Czy pobranie próbek do testu ERA boli? Zasadniczo nie. Pacjentka może odczuwać jedynie lekki dyskomfort. Bezpośrednio po pobraniu wycinków może występować co prawda niewielkie krwawienie, ale jest to całkowicie normalne. Test ERA warto wykonać w przypadku co najmniej 3 nieudanych transferów lub 2 nieudanych transferów u kobiet powyżej 37. roku życia. Zaleca się go również kobietom, które pomimo braku nieprawidłowości w obrębie macicy, nie mogą zajść w ciążę.
Scratching (biopsja) endometrium – skuteczny sposób na poprawę receptywności
Scratching endometrium jest krótkim zabiegiem medycznym polegającym na uszkodzeniu błony śluzowej macicy w celu zwiększenia jej receptywności. Zapytasz pewnie: Ale jak to? W jaki sposób uszkodzenie endometrium miałoby zwiększyć szansę na implantację zarodka? Otóż, wykonując małą rankę w obrębie macicy, inicjujemy stan zapalny, który ułatwia implantację. Zabieg wykonuje się metodą aspiracyjną, między 21. a 28. dniem cyklu (w fazie lutealnej) poprzedzającego transfer świeżego lub mrożonego zarodka. Scratching odbywa się na fotelu ginekologicznym. Lekarz zakłada najpierw wziernik, a następnie za pomocą specjalnego cewnika (pipelli) wykonuje niewielkie zadrapanie (z ang. scratch). Jest to zabieg małoinwazyjny i nie wymaga znieczulenia ogólnego, a pacjentka jeszcze tego samego dnia może iść do domu. Poza delikatnym krwawieniem i bólem podbrzusza utrzymującym się maksymalnie przez kilka dni, nie wywołuje żadnych innych powikłań. Scratchingowi poddaje się przede wszystkim pacjentki z dobrą rezerwą jajnikową, po co najmniej 2 nieudanych implantacjach.
Prawidłowo funkcjonujące endometrium jest niezbędne zarówno w przypadku ciąż uzyskiwanych w sposób naturalny, jak i metodą in vitro. W większości przypadków przyczyną problemów z implantacją zarodka jest niewłaściwe przygotowanie endometrium. Właśnie dlatego tak ważna jest możliwość precyzyjnego określenia okna implantacji, czyli czasu, w którym macica jest już w pełni gotowa na przyjęcie zarodka. Dzięki temu możemy w znacznym stopniu zwiększyć szansę na sukces procedury in vitro.
