USG piersi

USG piersi to nieinwazyjne, bardzo czułe badanie diagnostyczne, najczęściej stosowane jako uzupełnienie mammografii. Jest szczególnie przydatne w przypadku diagnostyki piersi u młodych kobiet. Wykrywa patologiczne guzki w piersiach i węzłach chłonnych, pozwala na różnicowanie charakteru zmian oraz umożliwia ocenę stopnia zaawansowania nowotworu. Badanie polega na obrazowaniu wnętrza piersi za pomocą fal akustycznych o częstotliwości od 1 do 10 MHz. Fale wysłane z aparatu USG przenikają do badanych tkanek, odbijają się od nich i przekształcają w impulsy elektryczne, co daje obraz widoczny na ekranie monitora. Każda z tkanek ma inną echogeniczność, inaczej zdolność odbijania ultradźwięków. I to dzięki tej właściwości lekarz jest w stanie odróżnić tkankę prawidłową od zmian patologicznych, np. zmianę litą od  gruczolakowłókniaka czy brodawczaka.  Fale akustyczne emitowane przez aparat do USG w żaden sposób nie uszkadzają tkanek, dlatego też badanie to jest w pełni bezpieczne i może być wielokrotnie powtarzane.

Jak przebiega badanie?

Pacjentka rozbiera się od pasa w górę i kładzie na plecach na kozetce z rękami założonymi pod głową. Lekarz przykłada do piersi głowicę aparatu – posmarowaną wcześniej specjalnym żelem ułatwiającym przewodzenie ultradźwięków – i przesuwa nią delikatnie po badanym obszarze. W trakcie sonomammografii zawsze sprawdzane są obie piersi wraz z węzłami chłonnymi położonymi w dołach pachowych. Wszelkie stwierdzone w trakcie USG zmiany,w tym torbiele i guzki, zostają dokładnie zmierzone i opisane. Ogromną zaletą tego badania jest brak konieczności oczekiwania na wynik, jest on bowiem sporządzany na bieżąco.

W piersiach młodych kobiet dominuje tkanka gruczołowa, która w obrazie mammograficznym nie jest najlepiej widoczna. Dlatego młodym kobietom, z piersiami o strukturze gruczołowej, zaleca się właśnie USG piersi, zamiast mammografii. Dopiero w dalszych latach proporcje te się zmieniają i nad tkanką gruczołową zaczyna dominować tłuszczowa. Wtedy rzeczywiście lepszym narzędziem diagnostycznym jest już mammografia. Nie oznacza to jednak, że USG piersi sprawdza się tylko u 20. – 30-latek.

Na początkowych etapach rozwoju rak piersi przybiera często postać mikrozwapnień, które najlepiej uwidoczni mammografia. Badanie to nie daje jednak możliwości oglądania piersi pod wieloma kontami, tak jak umożliwia to USG. Obraz ultrasonograficzny pozwala także rozróżnić różne rodzaje zmian – zmianę litą od torbieli, złośliwą od łagodnej itp. Starsze pacjentki po wykonanej mammografii i tak kierowane są zatem na USG piersi, w ramach uzupełnienia diagnostyki.

Biopsja piersi jest badaniem umożliwiającym rozpoznanie nowotworu piersi oraz ocenę jego zaawansowania. Polega na pobraniu fragmentu gruczołu piersiowego za pomocą igły o odpowiedniej grubości. Pobrany materiał jest następnie oceniany przez patologa. Chirurg może zdecydować się na biopsję grubo- lub cienkoigłową, w zależności od rozmiarów patologicznej tkanki i jej lokalizacji. Jedną i drugą wykonuje się właśnie pod kontrolą USG, przez co zabieg jest precyzyjny i pozwala wybrać najlepsze próbki do badania.

USG piersi jest całkowicie bezpieczne i bezbolesne, dlatego może być wykonywane wielokrotnie, także u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Warto dodać, że statystycznie rak piersi u kobiet w ciąży jest wykrywany nawet 7 miesięcy później niż u kobiet nieciężarnych. Tymczasem fakt, że w chwili rozpoznania znajduje się on w bardziej zaawansowanym stadium rozwoju sprawia, że szanse na powrót do zdrowia takiej kobiety są mniejsze. Istnieje przeświadczenie, że przyszłe mamy oraz kobiety karmiące piersią nie muszą wykonywać USG piersi, ponieważ obecne w nich guzki i zgrubienia są objawem fizjologicznym związanym ze zmianami hormonalnymi. Oczywiście jest to nieprawda.

Od 2010 roku w Polsce do interpretacji wyników sonomammografii służy opracowana przez Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne klasyfikacja BIRADS. Standardy opierające się na tej klasyfikacji umożliwiły ujednolicenie opisów badań ultrasonograficznych piersi oraz terminologii nieprawidłowych zmian w piersiach. Oznacza to, że wszystkie opisy badań obrazowych piersi powinny mieć taką samą strukturę i posługiwać się takim samym nazewnictwem. W klasyfikacji BIRADS uwzględnia się elementy morfologiczne budowy piersi oraz występujące w nich zmiany ogniskowe.

Posługując się klasyfikacją, możemy odróżnić zmiany łagodne od potencjalnie złośliwych. Zawiera ona także informacje odnośnie ryzyka złośliwości zmian ogniskowych oraz propozycje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w danym przypadku. Na podstawie opisu lekarz może np. zalecić dalszą obserwację, wcześniejszą kontrolę lub wykonanie biopsji w celu określenia charakteru zmian w badaniu histopatologicznym. Zgodnie z klasyfikacją BIRADS stan piersi można przypisać do jednej z 7 kategorii:

Klasyfikacja wyróżnia następujące kategorie:

• BIRADS 0 – ocena niekompletna, zwłaszcza zmian wymagających dalszej weryfikacji w oparciu o dalsze badania obrazowe.
• BIRADS 1 – wynik prawidłowy bez żadnych zmian.
• BIRADS 2 –zmiany jednoznacznie łagodne, nie wymagające dodatkowych badań obrazowych. Kontrolne badanie należy wykonać standardowo po 12 miesiącach.|
• BIRADS 3 –zmiany prawdopodobnie łagodne o ryzyku złośliwości niższym niż 2%. W zależności od wieku, obciążeń rodzinnych wyboru pacjentki należy wykonać kontrolne USG za 6 miesięcy lub biopsję.
• BIRADS 4 – zmiany podejrzane, nie wykazujące cech zmiany nowotworowej złośliwej, których prawdopodobieństwo złośliwości wynosi od 2 do 90%. Konieczne jest przeprowadzenie biopsji cienkoigłowej lub gruboigłowej. Pozytywny wynik biopsji jest wskazaniem do leczenia chirurgicznego. W przypadku stwierdzenia zmiany łagodnej kontrolne badanie USG należy wykonać po 6 miesiącach.
• BIRADS 5 – zmiany o wysokim prawdopodobieństwie złośliwości i o typowej morfologii zmiany złośliwej. Konieczna jest ocena histopatologiczna (biopsja gruboigłowa, mammotomiczna lub otwarta chirurgiczna) oraz ocena onkologiczna w celu zaplanowania sposobu leczenia.
• BIRADS 6 – zmiany nowotworowe złośliwe potwierdzone za pomocą biopsji.