Endometrioza jest chorobą o wielu obliczach i u każdej kobiety może przebiegać inaczej. Wszystko zależy od tego, gdzie zlokalizowane są jej ogniska i z jakim stopniem choroby mamy do czynienia. Choroba ta w różny sposób wpływa także na płodność kobiety i wymaga zastosowania różnych metod leczenia.

Endometrioza jest chorobą o wielu obliczach i u każdej kobiety może przebiegać inaczej. Wszystko zależy od tego, gdzie zlokalizowane są jej ogniska i z jakim stopniem choroby mamy do czynienia. Jak się za chwilę przekonasz endometrioza ma aż 4 stopnie zaawansowania, a z każdym kolejnym zmiany są coraz rozleglejsze. To powoduje, że choroba w różny sposób wpływa na płodność kobiety i wymaga zastosowania różnych metod leczenia.

Bolesna, przewlekła i nieuleczalna…

Tak w 3 słowach można by scharakteryzować endometriozę – chorobę, na którą w Polsce cierpi nawet 1 milion kobiet, a 200 milionów na całym świecie. O endometriozie mówimy wtedy, gdy tkanka normalnie wyścielająca macicę, czyli tzw. endometrium, wszczepia się i narasta w jakimś innym miejscu w ciele kobiety, np. w jajnikach, pęcherzu moczowym, jajowodzie czy w jelicie grubym. Jednocześnie w taki sam sposób reaguje na zmiany hormonalne zachodzące w jej organizmie, a więc w trakcie miesiączki tak samo złuszcza się i krwawi. Każda kobieta wie, jak bolesne potrafią być miesiączki, ale u chorych na endometriozę ból ten bywa nie do zniesienia. Co więcej, jest on dominującym, ale nie jedynym objawem tej wyjątkowo paskudnej choroby. Wiele kobiet skarży się również na bolesne współżycie i wypróżnianie, a u niektórych pań występują także problemy z płodnością. Objawy zależą od usytuowania ognisk endometrialnych oraz stopnia zaawansowania choroby, ale o tym za chwilę.

Jak dotąd nie udało się precyzyjnie ustalić, co powoduje endometriozę. Badający ją  naukowcy wciąż opierają się jedynie na hipotezach. Najbardziej prawdopodobna jest ta mówiąca o wstecznym wypływie krwi. Inna mówi o zjawisku tzw. metaplazji polegającej na przekształcaniu się komórek obecnych w jamie otrzewnowej w endometrium. Istotne w rozwoju endometriozy mogą być także uwarunkowania genetyczne oraz immunologiczne. Ponadto znane są przypadki, kiedy tkanka endometrialna wszczepiła się w bliznę po cesarskim cięciu albo w okolice krocza naciętego podczas porodu. To oznaczałoby, że tkankę endometrialną bardzo łatwo jest przenieść w zupełnie inne miejsce.

Przeczytaj też: Bolesne miesiączki 

Endometrioza nie zawsze wygląda tak samo – 4 stopnie zaawansowania choroby

Endometrioza jest chorobą, która u każdej kobiety może przebiegać inaczej. Wszystko zależy od tego, gdzie zlokalizowane są ogniska endometrialne (wyróżniamy endometriozę jajnikową, otrzewnową i głęboko naciekającą) oraz od stopnia zaawansowania zmian. Amerykańskie Towarzystwo Medycyny rozrodu wprowadziło następującą klasyfikację endometriozy:

• Stopień I (minimalny) – charakteryzuje się obecnością jedynie niewielkich ognisk endometriozy w obrębie macicy, jajników, jajowodów lub otrzewnej. Mogą występować również drobne zrosty, jednak nie mają one więcej niż 5 mm średnicy.

• Stopień II (łagodny)  – charakteryzuje się obecnością większych i bardziej rozległych ognisk endometriozy. Mogą być one zlokalizowane w jajnikach, jajowodach lub w zagłębieniu odbytniczo-macicznym. Zrosty mają zwykle więcej niż 5 mm i występują pomiędzy jajnikami a więzadłami szerokimi (krzyżowo-macicznymi). Zauważalne są również torbiele endometrialne (czekoladowe).

• Stopień III (umiarkowany) – charakteryzuje się obecnością licznych zrostów w obrębie więzadeł krzyżowo-macicznych, jajników, jajowodów oraz strzępek jajowodów.

• Stopień IV (ciężki) – charakteryzują się obecnością licznych zrostów, które prowadzą do deformacji pobliskich narządów. Macica jest nieruchoma, przyrośnięta w tyłozgięciu do jelit. Jelita są w zrostach z zagłębieniem odbytniczo-macicznym, więzadłami odbytniczo-macicznymi bądź trzonem macicy. Ogniska endometriozy mogą być obecne również w takich narządach, jak: pęcherz moczowy, wyrostek robaczkowy, pochwa czy szyjka macicy.

Ważne: Nasilenie objawów endometriozy nie zawsze musi być zgodne ze stopniem jej zaawansowania.

Zobacz też: Badania na endometriozę

Nieinwazyjny test diagnozujący endometriozę już w klinice Gyncentrum!

Trudności w diagnozowaniu endometriozy popychają naukowców do tworzenia coraz to nowszych narzędzi diagnostycznych. Powinny one być zarówno szybkie, umożliwiając wczesne wykrycie choroby, jak i nie wymagające zastosowania inwazyjnych procedur. Oczekiwania te bez wątpienia spełnia nowy, nieinwazyjny test w kierunku endometriozy z krwi. Jedyne, co musi zrobić pacjentka, by przebadać się na obecność endometriozy, to przyjść do kliniki w wyznaczonym wcześniej terminie i oddać niewielką próbkę krwi. Badanie to jest przeznaczone dla wszystkich kobiet cierpiących na bóle w okolicy miednicy mniejszej, nieskutecznie próbujących zajść w ciążę lub mających podejrzenia, co do obecności endometriozy.

Centrum Leczenia Endometriozy Gyncentrum jest pierwszym ośrodkiem w Polsce oferującym swoim pacjentkom innowacyjny, certyfikowany test na endometriozę z krwi.

Jak endometrioza wpływa na płodność?

Endometrioza jest chorobą, która może utrudnić kobiecie zajście w ciążę. Obecność tkanki endometrialnej w jajowodach często doprowadza do ich niedrożności. Z kolei torbiele czekoladowe uszkadzają strukturę jajnika, upośledzając jego funkcję. Ten przestaje uwalniać komórki jajowe, co uniemożliwia zapłodnienie. Dowiedziono również, że endometrioza III i IV stopnia może mieć niekorzystny wpływ na jakość oocytów, a zarodkowi utrudnić późniejsze zagnieżdżenie się macicy.

Sposób leczenia endometriozy zależy od stopnia jej zaawansowania…

…a także od wieku kobiety, jej rezerwy jajnikowej, kondycji jajowodów oraz jakości nasienia partnera. Przy endometriozie I i II stopnia najlepszą metodą leczenia jest laparoskopia. Zabieg ten umożliwia usunięcie ognisk endometrialnych oraz zrostów, przywracając kobiecie szansę na poczęcie dziecka. Kobietom, których rokowania na ciążę są dobre, tj. mają poniżej 35 lat, drożne jajowody, wysoką rezerwę jajnikową, a ich partnerzy wystarczające parametry nasienia, proponuje się dwa rozwiązania: postawę wyczekującą lub stymulowaną inseminację domaciczną (max. 3 podejścia). Kobietom rokującym gorzej, tj. starszym, z niską rezerwą jajnikową proponuje się bardziej zaawansowane metody leczenia, w tym zapłodnienie pozaustrojowe.

Ciekawy artykuł: Endometrium – bardzo ważne milimetry w życiu kobiety 

U pacjentek z III i IV stadium endometriozy ogniska usuwa się już najczęściej metodą tradycyjną poprzez otwarcie powłok brzusznych. W ten sposób udaje się zmniejszyć dolegliwości bólowe i przywrócić zmienionym chorobowo narządom właściwą anatomię. W przypadku zaawansowanej ednometriozy zarówno postawa wyczekująca, jak i inseminacja domaciczna nie zwiększają szansy na poczęcie dziecka. Jedyną metodą dającą możliwość zajścia w ciążę jest in vitro.

Sprawdź: Leczenie endometriozy nożem plazmowym Katowice 

Spróbujmy zatem podsumować. Endometrioza jest chorobą, która może mieć 4 stopnie zaawansowania: minimalny, łagodny, umiarkowany i ciężki. Każdy z nich leczy się w inny sposób. Endometrioza nie pozbawia kobiety szansy na macierzyństwo, ale może znacznie utrudnić jej zajście w ciążę. W przypadku zaawansowanej endometriozy jedynym rozwiązaniem może okazać się zapłodnienie pozaustrojowe.