Kondycja plemników uwarunkowana jest wieloma czynnikami, m.in. dietą i stylem życia mężczyzny. Czy tryb życia rzeczywiście ma aż tak duże znaczenie dla męskiej płodności? Sprawdźmy!
O niepłodności śmiało możemy powiedzieć, że jest chorobą naszych czasów. Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczy 1,5 miliona par i niestety w najbliższych latach problem ten prawdopodobnie będzie się tylko nasilał. To jak szybko para zachodzi w ciążę w ogromnej mierze zależy od jakości męskiego nasienia.
Kondycja plemników uwarunkowana jest zaś wieloma czynnikami, m.in. dietą i trybem życia mężczyzny. Ostatnio coraz więcej mówi się także o szkodliwym wpływie zanieczyszczonego coraz bardziej środowiska. Czy tryb życia rzeczywiście ma aż tak duży wpływ na męską płodność? Sprawdźmy!
Płodność mężczyzny a alkohol
Zmorą naszego społeczeństwa stało się częste sięganie po używki, w tym alkohol, papierosy oraz kofeinę. Niestety liczne badania dowodzą, że mogą one znacznie ograniczyć naszą płodność. Po spożyciu alkoholu w organizmie wytarzają się reaktywne formy tlenu (oksydanty, wolne rodniki), czego efektem jest tzw. stres oksydacyjny. Mamy z nim do czynienia, gdy zakłócona zostanie równowaga pomiędzy szkodliwymi oksydantami a neutralizującymi ich działanie antyoksydantami. Stres oksydacyjny uszkadza męskie komórki rozrodcze, co zmniejsza ich aktywność. Przypuszcza się, że może on odpowiadać nawet za 30 do 80% wszystkich przypadków obniżonej płodności u mężczyzn.
Kolejnym problemem są zaburzenia seksualne. Spożywanie alkoholu w dużych dawkach osłabia libido i może powodować impotencję. Zaobserwowano również, że nasienie mężczyzn nadmiernie pijących alkohol ma mniejszą objętość i więcej plemników posiada anomalie w budowie. Ponadto u panów niestroniących od napojów alkoholowych częściej stwierdza się leukocytospermię, czyli podwyższoną liczbę leukocytów w nasieniu.
Płodność mężczyzny a papierosy
Zawarta w papierosach nikotyna niszczy DNA plemników. Pod wpływem nikotyny w organizmie mężczyzny zaburzona zostaje również gospodarka hormonalna, a ilość leukocytów wzrasta. Palący mężczyźni mają średnio o 23% mniejszą liczbę plemników niż mężczyźni niepalący. Generalnie im więcej wypalonych papierosów, tym gorsza jakość nasienia.
A co z kawą? Czy ona też ma negatywny wpływ na męską płodność?
Nie ma jednoznacznych dowodów, które potwierdzałyby negatywny wpływ kofeiny na męską płodność. Wydaje się, że ma ona dużo większe znaczenie w przypadku płodności u pań. Kofeina – obecna w kawie, herbacie, kakao czy napojach energetycznych – zaburza poziom estradiolu w organizmie kobiety i może utrudnić implantację zarodka w macicy, jeśli jest spożywana w nadmiarze.
Dieta i jej wpływ na płodność mężczyzny
Niepłodność u panów często ma swoje źródło w nieracjonalnej diecie. Posiłki wielu mężczyzn składają się z wysoko przetworzonych produktów oraz są ubogie w witaminy i minerały. Aby mężczyzna mógł dać początek nowemu życiu, musi wytwarzać wysokiej jakości plemniki. Tymczasem brak zrównoważonej diety może skutecznie obniżyć ich parametry. Szczególnie szkodliwe dla męskiej płodności będą tłuszcze trans, czyli nienasycone kwasy tłuszczowe. Znajdziemy je np. w czekoladzie, fast foodach i twardej margarynie. Dieta obfitująca w tłuszcze trans przyczynia się do spadku całkowitej liczby plemników w ejakulacie. Odwrotny skutek wywoła natomiast spożywanie dużych ilości kwasów omega 3, które z kolei będą poprawiały parametry nasienia. Znajdziemy je głównie w rybach.
Mężczyzna, który chciałby szybko zostać ojcem powinien zadbać o prawidłowy poziom witamin w diecie. Pozytywny wpływ na parametry nasienia będą miały przede wszystkim witaminy z grupy B. Znajdziemy je w kaszach, roślinach strączkowych, kalafiorze, brukselce, brokułach, kapuście czy mięsie. Kluczową „witaminą płodności” jest również witamina E. Jej niedobór bardzo negatywnie wpływa na plemniki, dlatego warto utrzymywać ją na właściwym poziomie. Bogatym źródłem witaminy E są orzechy laskowe, pietruszka, szpinak oraz jaja. Kolejną witaminą korzystnie wpływającą na męską płodność jest witamina C. Najwięcej znajduje się jej w cytrusach, czarnej porzeczce, jabłkach i pomidorach, a także w papryce i natce pietruszki. Witaminy C i E są naturalnymi przeciwutleniaczami, a więc pomagają w usuwaniu wspomnianych już wolnych rodników. Do składników pokarmowych poprawiających jakość męskiego nasienia zaliczymy również cynk, selen i miedź. Doskonałym źródłem cynku jest pełnoziarniste pieczywo, jaja, mięso oraz kasze, selenu ryby i rośliny strączkowe, a miedzi owies, kakao, orzechy czy nasiona słonecznika.
Płodność mężczyzny a aktywność fizyczna
Regularna aktywność fizyczna zapobiega nadwadze i otyłości, te z kolei są jednym najpoważniejszych czynników zaburzeń płodności wśród kobiet i mężczyzn. U panów z nadwagą stwierdza się mniejszą liczbę plemników w nasieniu, co więcej, są one również mniej ruchliwe. Problemy mogą pojawić się także w sferze seksualnej. Brak aktywności fizycznej, a co za tym idzie nadmierna masa ciała mogą przyczynić się do zaburzeń erekcji. Warto też wspomnieć, że siedzący tryb życia prowadzi do wzrostu temperatury w mosznie i zahamowania procesu spermatogenezy. I dlatego panowie powinni nie tylko unikać zbyt długiego przebywania w pozycji siedzącej, ale też nie korzystać zbyt często z sauny i nie zażywać zbyt gorących kąpieli. Z aktywnością fizyczną nie należy jednak przesadzić w drugą stronę. Zbyt forsowne ćwiczenia, podobnie jak ich brak, mogą niekorzystnie wpłynąć na płodność.
Czy zanieczyszczenie środowiska rzeczywiście wpływa na męską płodność?
Rozwój cywilizacji doprowadził do globalnego zanieczyszczenia środowiska. Oczywiście nie pozostało to bez wpływu na zdrowie człowieka, w tym jego zdolność do poczęcia dziecka. Mężczyźni wydają się być jednak bardziej wrażliwi na występujące w środowisku toksyny. Udowodniono, że substancje chemiczne stosowane w rolnictwie czy przemyśle spożywczym, w tym środki ochrony roślin (pestycydy) mogą zaburzać plemnikotwórczą funkcję jąder. Efekt? Obniżenie jakości nasienia u mężczyzn w krajach wysoko rozwiniętych. Niestety różnego rodzaju toksyczne substancje obecne są dziś niemal wszędzie – w wodzie, glebie, w jedzeniu, a nawet ubraniach (impregnaty detergenty). Na szkodliwe działanie toksyn bardzo często narażeni jesteśmy również w pracy. Wygląda więc na to, że jeśli nie w najbliższych latach nie zmniejszymy zanieczyszczenia środowiska, problem niepłodności będzie narastał.
