Za każdym razem, gdy tylko mocniej się uderzysz, łamiesz rękę lub inną część ciała? Koniecznie sprawdź gęstość swoich kości, wykonując badanie densytometryczne. Może się bowiem okazać, że cierpisz na osteoporozę.

Wystarczy moment nieuwagi i…TRACH! Lądujesz z ręką w gipsie…Musisz wiedzieć, że takie częste złamania po niegroźnych urazach nie są normalne i zawsze wymagają dalszej diagnostyki. Jeśli więc za każdym razem, gdy tylko mocniej się uderzysz, łamiesz rękę lub inną część ciała, koniecznie sprawdź gęstość swoich kości, wykonując badanie densytometryczne. Może się bowiem okazać, że cierpisz na osteoporozę, zwłaszcza jeśli jesteś już w po menopauzie. Co to za badanie? I czym właściwie jest ta cała osteoporoza?

Kości w ciągłej przebudowie…

Czy wiedziałaś, że w ciągu życia Twoje kości nieustannie się przebudowują? Wszystko za sprawą dwóch rodzajów komórek – osteoblastów, czyli tzw. komórek kościotwórczych nieprzerwanie budujących nową tkankę kostną – oraz osteoklastów, czyli komórek kościogubnych odpowiadających za ich naturalny rozkład. Te dwa uzupełniające się procesy mają zapewnić Twoim kościom odpowiednią wytrzymałość na urazy i różnego typu przeciążenia.

Najintensywniej komórki kościotwórcze pracują do 30. roku życia. To właśnie wtedy Twoje kości osiągają szczytową masę. Później – w okolicach 40-tki – proces ten zaczyna zwalniać. Swoją aktywność zwiększają natomiast komórki kościogubne. I choć opisane wyżej zjawisko jest całkowicie naturalne, to utrata gęstości kości powinna wynosić nie więcej niż 0,5% na rok. Jeśli jest wyższa, prawdopodobnie mamy do czynienia właśnie z osteoporozą.

Kości kruche jak zapałki…

Osteoporoza to choroba, która sprawia, że kości szybko tracą swoją gęstość, przez co stają się kruche i delikatne. W efekcie nawet lekkie uderzenie czy upadek może skończyć się złamaniem. Złamania te, określane osteoporotycznymi, dotyczą gównie kości nadgarstka, kości biodrowych oraz kręgosłupa, choć teoretycznie mogą dotyczyć także innych części szkieletu.

Osteoporozę często łączy z menopauzą. I słusznie. Nie oznacza to oczywiście, że panowie na nią nie chorują, bo chorują, tylko rzadziej. Co powoduje, że jako kobieta jest bardziej narażona na osteoporozę i związane z nią złamania?

Jestem po menopauzie. Dlaczego częściej się łamię?

Odpowiedź na to pytanie jest prosta. HORMONY! To przez nie, a konkretnie przez spadek poziomu estrogenu w organizmie, Twoje kości stają się słabsze i bardziej podatne na złamania. Niedobór tego hormonu uruchamia bowiem cały szereg reakcji skutkujących utratą masy kostnej. Dochodzi m.in. do obniżenia poziomu wapnia, który jak zapewne wiesz, jest niezbędny do zachowania mocnych kości. Niestety ubytki te potrafią być naprawdę duże. Na przestrzeni 5 kolejnych lat po menopauzie kości mogą stracić nawet do 15% początkowej masy.

Kości pod lupą – czyli badanie densytometryczne

Jednym z najdokładniejszych i najbardziej wiarygodnych badań gęstości kości, a zarazem bezpiecznych i całkowicie bezbolesnych jest obecnie densytometria. To rodzaj badania rentgenowskiego o niskiej dawce promieniowania. W trakcie densytometrii prześwietla się te kości, które są najbardziej narażone na złamania, a więc lędźwiowy odcinek kręgosłupa, głowę kości udowej, kości nadgarstka i przedramienia. Pomiar gęstości kości wykonywany jest za pomocą urządzenia zwanego densytometrem. Mierzy on ilość promieni rentgenowskich, jakie przejdą przez badaną kość. Duża ilość tych promieni mówi nam, że kości są cienkie i kruche – mała, że kości są w dobrym stanie i złamania osteoporotyczne im nie grożą.

Badanie densytometryczne jest dedykowane szczególnie tym osobom, które oprócz częstszych złamań nie mają żadnych innych objawów, np. dolegliwości bólowych w obrębie kręgosłupa. Niestety osteoporoza ma to do siebie, że przez długi czas lubi pozostać w ukryciu. Wynik badania densytometrycznego, często staje się tak naprawdę jedynym dowodem, że mamy do czynienia z osteoporozą. Według obecnych standardów Światowej Organizacji Zdrowia  (WHO, World Health Organization) rozpoznaje się ją wtedy, gdy wskaźnik gęstości mineralnej kości (BMD) w badaniu densytometrycznym jest niższy niż 2,5.

Badanie gęstości kości – komu zalecane?

• Kobietom w okresie menopauzy i pomenopauzalnym
• Kobietom, które kilkukrotnie rodziły w krótkich odstępach czasu
• Kobietom, które zaczęły późno miesiączkować
• Kobietom stosującym hormonalną terapię zastępczą (HTZ)
• Mężczyznom po 70. roku życia
• Osobom o niskiej masie ciała
• Osobom, u których niewielki uraz (np. upadek z wysokości własnej, uderzenie) prowadzi do złamania
• Osobom prowadzącym siedzący tryb życia
• Osobom, u których w rodzinie występowały przypadki osteoporozy
• Palaczom
• Osobom nadużywającym alkoholu
• Osobom mającym niską zawartość wapnia i witaminy D w diecie
• Osobom chorym na nadczynność tarczycy, chorobę wrzodową, zespoły złego wchłaniania, niewydolność wątroby czy nerek

Densytometria krok po kroku

Zastanawiasz się pewnie, jak wygląda badanie densytometryczne od strony pacjenta. Już wyjaśniamy! Zostaniesz poproszona o położenie się na plecach na specjalnym blacie, do którego przymocowane jest ramię aparatu. W trakcie badania będzie ono przesuwać się nad Twoim ciałem i wykonywać zdjęcia rentgenowskie poszczególnych kości. Spokojnie, jest to badanie zupełnie bezbolesne, także na pewno nic nie poczujesz. Jeśli lekarz stwierdzi, że musi ocenić stan kości nadgarstka lub przedramienia, badanie zostanie wykonane w pozycji siedzącej. Całość potrwa mniej więcej kwadrans. Postaraj się w tym czasie w miarę możliwości nie ruszać.

Kolejnym pytaniem jakie zapewne Ci się nasuwa jest, czy badanie gęstości kości wymaga od Ciebie jakiś szczególnych przygotowań. Otóż nie, do densytometrii nie musisz jakoś specjalnie się przygotowywać. W dniu badania możesz normalnie zjeść śniadanie i przyjąć zażywane leki (jeśli oczywiście jakieś zażywasz). 24 godziny przed badaniem nie powinnaś jednak przyjmować żadnych preparatów z wapniem. Jeśli 48 godzin wcześniej miałaś robioną np. tomografię komputerową i podano Ci środek kontrastujący, powinnaś niezwłocznie poinformować o tym lekarza. Przed densytometrią, podobnie zresztą jak przed każdym badaniem rentgenowskim, powinnaś pozbyć się wszystkich metalowych przedmiotów – zegarka, biżuterii czy paska od spodni. Dobrze, aby Twoje ubranie również nie zawierało żadnych metalowych elementów.

Masz już dość powtarzających się złamań? A może cierpisz z powodu silnych bóli kręgosłupa? Wykonaj badanie densytometryczne i sprawdź gęstość swoich kości. Dzięki wczesnej diagnostyce osteoporozy i właściwemu leczeniu masz szansę uniknąć kolejnych złamań i uwolnić się od cierpienia.