Perinatologia wykorzystuje zdobycze takich dziedzin medycyny jak ginekologia i położnictwo, neonatologia, genetyka, kardiologia dziecięca, chirurgia i wiele innych. Po co została stworzona? Jakie są główne cele perinatologii? O tym wszystkim dowiesz się z artykułu.
Perinatologia, zwana też medycyną matczyno-płodową, jest nową dziedziną medycyny zajmującą się opieką nad kobietą w ciąży oraz nad jej nienarodzonym jeszcze dzieckiem. Perinatologia wykorzystuje zdobycze takich dziedzin medycyny jak ginekologia i położnictwo, neonatologia, genetyka, kardiologia dziecięca, chirurgia i wiele innych. Po co została stworzona? Jakie są główne cele perinatologii? O tym wszystkim dowiesz się z artykułu.
Perinatologia – czym różni się od ginekologii
Zacznijmy od tego, że ginekologia jest dziedziną medycyny zdecydowanie bardziej ogólną. Zajmuje się zdrowiem wszystkich kobiet, również tych niebędących w ciąży. Ginekolodzy diagnozują i leczą bardzo różne schorzenia, np. infekcje bakteryjne i grzybicze pochwy, polipy, torbiele, mięśniaki macicy, nadżerki szyjki macicy, PCOS czy endometriozę. Pacjentką perinatologa jest natomiast kobieta w ciąży, jednak szczególnie interesuje go zdrowie tego najmniejszego pacjenta, znajdującego się jeszcze w łonie matki – płodu.
Dowiedz się także: Czym jest diagnostyka prenatalna?
Początek perinatologii sięga lat 60. XX w.
Perinatologia jako samodzielna gałąź medycyny zaczęła wyodrębniać się już w latach 60. XX w. Impulsem do tego stał się ogromny postęp technologiczny oraz rozwój badań naukowych, których wyniki dostarczały coraz to więcej informacji na temat życia i rozwoju człowieka w okresie płodowym oraz nieprawidłowości mogących zaistnieć w czasie ciąży. Zanim ktokolwiek usłyszał o perinatologii, medycy dysponowali dość szczątkową wiedzą na temat stanu zdrowia dziecka. Mogli co najwyżej monitorować jego ruchy oraz akcję serca.
Pierwsze próbki krwi pochodzące od płodu zaczęto pobierać na początku lat 60. Natomiast pod koniec dekady swoje zastosowanie w monitorowaniu przebiegu ciąży znalazła ultrasonografia. I to właśnie dzięki USG od początku lat 90. do końca 2013 roku zanotowano spadek umieralności noworodków o 23%.
Pierwszą międzynarodową instytucją zajmującą się szerzeniem wiedzy na temat perinatologii było Światowe Stowarzyszenie medycyny Perinatalnej. Instytucję tę utworzono w 1991 roku podczas Pierwszego Międzynarodowego Kongresu Medycyny Perinatalnej.
Zapewnić najlepszą opiekę matce i dziecku – główny cel perinatologii
Celem perinatologii jest zapewnienie możliwie jak najlepszej opieki kobiecie w ciąży oraz jej mającemu się urodzić dziecku. Perinatolog ma przeciwdziałać powstawaniu wad rozwojowych oraz uszkodzeniu płodu. Jego zadaniem jest więc rozpoznawanie wszelkich zagrożeń czyhających na metkę oraz jej dziecko. Takim zagrożeniem może być m.in.:
- obecna u matki choroba serca, nerek, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze;
- wysokie ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego i przedwczesnego porodu;
- obecna u matki wada wrodzona, przebyte urazy lub zakażenie w trakcie ciąży.
Warto dodać, że opieka perinatalna zaczyna się tak naprawdę już na etapie planowania rodziny i zachodzenia w ciążę (opieka prekoncepcyjna). Dalej obejmuje cały ciąży, porodu i kończy, gdy niemowlę osiągnie pierwszy rok życia. A wszystkie te działania służą temu, by:
- obniżyć poziom umieralności kobiet w okresie okołoporodowym,
- obniżyć poziom umieralności wśród noworodków,
- zmniejszyć liczbę przedwczesnych porodów,
- zapewnić wszystkim przyszłym mamom równy dostęp do opieki medycznej.
Jakie kompetencje powinien posiadać perinatolog?
Zostać perinatologiem nie jest łatwo. Trzeba odbyć wiele staży i masę praktyk. Co więcej, doświadczenie w zakresie medycyny perinatalnej można zdobyć tylko w nielicznych ośrodkach w Polsce. W nich przyszły perinatolog zapoznaje się z najnowocześniejszymi metodami diagnostyki i terapii płodowej. Perinatologia stanowi obecnie odrębną specjalizację. Po jej ukończeniu lekarz powinien posiadać szeroką wiedzę m.in. na temat endokrynologii ciąży, czyli najczęstszych zaburzeń endokrynologicznych, jakie mogą wystąpić u matki i płodu; fizjologii i patofizjologii ciąży; farmakoterapii w ciąży, a więc znać mechanizm działania poszczególnych substancji i wiedzieć, w jaki sposób mogą one wpłynąć na matkę i płód; czy genetyki i diagnostyki prenatalnej. To oczywiście tylko niektóre z wielu elementów programu kształcenia przyszłych perinatologów.
Warto przeczytać: Wybór ośrodka do badań prenatalnych
Reasumując, perinatologia jest dziedziną medycyny, która zajmuje się opieką nad kobietą w okresie prekoncepcyjnym, kobietą w ciąży, a także nad jej nienarodzonym jeszcze dzieckiem. Celem perinatologii jest przede wszystkim ograniczenie liczby zgonów wśród kobiet w okresie okołoporodowym, wśród noworodków, a także zapewnienie wszystkim przyszłym mamom równego dostępu do opieki medycznej.
