Co robić w sytuacji, kiedy mijają miesiące, czy nawet lata a dwoje ludzi, mimo zbliżeń bez zabezpieczenia, wciąż nie może doczekać się potomka?
Co robić w sytuacji, kiedy mijają miesiące, czy nawet lata a dwoje ludzi, mimo zbliżeń bez zabezpieczenia, wciąż nie może doczekać się potomka? Jeszcze sto lat temu, wyjaśnienie było oczywiste – to wina kobiety! Wiadomo przecież, że mężczyźni mogą płodzić dzieci zawsze, a historia zna przypadki, kiedy nawet starcy fundowali młodym żonom potomstwo.
Produkcja plemników nie oznacza płodności
I to prawda – mężczyźni produkują plemniki od chwili uzyskania dojrzałosci płciowej i teorerytcznie tak im zostaje, ale badania naukowe dowodzą, że wcale nie musi to oznaczać dożywotniej płodności. Z upływem lat, kondycja plemników słabnie. Już w połowie czwartej dekady życia maleje liczba plemników i zmniejsza się ich ruchliwość. Potem jest już coraz gorzej – u progu 40. obniża się koncentracja plemników o prawidłowej budowie a po kilku kolejnych latach zmniejsza się objętość ejakulatu. Z wiekiem wzrasta także liczba uszkodzonych plemników a zatem także, ryzyko poczęcia dziecka z wadami genetycznymi. Tyle mówią statystyki, a te – jak wiadomo obejmują również skrajne przypadki, czyli zarówno 70-latka, który począł zdrowego syna, jak i 30-latka, któremu urodziło się dziecko z zespołem Downa lub 25-latka, który w ogóle dziecka nie począł.
Warto zbadać nasienie
Bo prawda jest taka, że na płodność mają wpływ także inne czynniki, np. przebyte choroby, styl życia czy bagaż genetyczny. Kondycja plemników nie zawsze idzie w parze z kondycją, którą widać gołym okiem! Zanim więc panowie wyślecie żonę do poradni leczącej niepłodność, poddajcie badaniu własne nasienie – jest to tańsze i szybsze.
Zobacz też: Badanie nasienia
Badanie nasienia jest bezbolesne, zajmuje nie więcej niż kwadrans, za to może dostarczyć bezcennych wiadomości na temat płodności pacjenta. Dzięki niemu można ustalić ilość plemników oraz ich ruchliwość, budowę i żywotność.
Aby przeprowadzić takie badanie, potrzebna jest 2-7 dniowa wstrzemięźliwość seksualna.
Badania podstawowe nasienia
Jakość nasienia można zbadać tylko w warunkach laboratoryjnych. Wyspecjalizowane kliniki nie ograniczają się już tylko do oględzin spermy pod mikroskopem przez człowieka lecz proponują udoskonaloną wersję badania czyli CASA . Polega ono na analizie nasienia przy współpracy z automatycznym systemem komputerowym SCA (ang. Sperm Class Analyzer). Obraz mikroskopowy rejestrowany kamerą wideo jest przetwarzany i poddawany cyfrowej analizie komputerowej, a uzyskane w ten sposób wyniki pozwalają na obiektywną ocenę parametrów nasienia, czyli określenie koncentracji, ruchliwości i morfologii plemników. Komputerowa analiza nasienia w systemie CASA ogranicza do minimum możliwość pomyłki diagnostycznej.
Badanie morfologii ruchliwych plemników
Mowa o badaniu MSOME (ang. Motile Sperm Organelle Morphology Examination). Jest ono przeprowadzane pod dużym powiększeniem mikroskopowym – od 6000 do 8000 razy, pozwala na ocenę morfologii organelli ruchliwych plemników w czasie rzeczywistym, MSOME daje większe szanse na odnalezienie plemników z prawidłową chromatyną, co w rezultacie przekłada się na lepszą skuteczność efektów zapłodnienia, oraz szanse na posiadanie zdrowego potomstwa.
Badanie stresu oksydacyjnego
Aż 80% przyczyn niepłodności męskiej ma związek ze stresem oksydacyjnym. Obniża on parametry nasienia i uszkadza materiał genetyczny plemników. Z tego powodu Europejskie Towarzystwo Rozrodu Człowieka i Embriologii (ESHRE) rekomenduje poszerzenie diagnostyki męskiej niepłodności o badanie stresu oksydacyjnego. Narzędziem diagnostycznym, które to umożliwia jest test MiOXSYS. Test ten gwarantuje szybki i kompleksowy pomiar jakościowy potencjału oksydacyjnego-redukcyjnego (sORP), który wskazuje równowagę pomiędzy całkowitą aktywnością utleniaczy (form reaktywnego tlenu (ROS) a całkowitą aktywnością mechanizmów je neutralizujących. To właśnie zaburzenia tej równowagi odpowiadają za stres oksydacyjny. Sprzyjają mu zarówno czynniki środowiskowe (styl życia), jak i przebyte choroby.
Ocena zdolności plemników do wiązania się z kwasem hialuronowym
Test HBA, bo tak nazywa się badanie oceniające tę zdolność, jest kluczowym parametrem w ocenie płodności mężczyzny, ponieważ tylko plemniki dojrzałe, a więc potrafiące wiązać się z kwasem hialuronowym, są w stanie zapłodnić komórkę jajową. Kwas hialuronowy otaczający komórkę jajową wychwytywany jest za pomocą specjalnych receptorów umieszczonych na główkach plemników.
Badanie na obecność aneuploidii w plemnikach
Test w kierunku aneuploidii plemników to badanie, które wykrywa zaburzenia w liczbie chromosomów plemnika. Mogą one doprowadzić do samoistnego poronienia lub urodzenia dziecka z poważną chorobą genetyczną. W teście chromosomy badane są metodą fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ (FISH), a wynik ma charakter procentowy i mówi, jaki odsetek plemników w badanej próbce nasienia ma nieprawidłową liczbę chromosomów. Badanie pozwala wykryć aneuploidie w chromosomach odpowiedzialne za najczęstsze zespoły wad wrodzonych: zespół Downa, zespół Edwardsa, zespół Patau, zespół Klinefeltera, zespół Turnera.
Fragmentacja DNA plemników
Są to badania zaawansowane, mające na celu sprawdzenie, czy materiał genetyczny nie jest uszkodzony. To bardzo ważna informacja, ponieważ uszkodzone DNA plemników nie tylko zmniejsza szanse na zapłodnienie ale także może być przyczyną wystąpienia nieprawidłowości we wczesnym stadium rozwoju zarodka, np. zwiększać ryzyko wystąpienia nieprawidłowości genetycznych u dziecka czy niepomyślnego przebiegu ciąży, w tym poronienia.
Pomocne są tu dwa testy: SCD (ang. Sperm Chromatin Dispersion) – polegający na badaniu fragmentacji DNA plemników i SCSA (ang. Sperm Chromatin Structure Assay) – pozwalający określić liczebność plemników, zróżnicowanych pod względem integralności DNA oraz struktury chromatyny.
Magnetyczne sortowanie komórek
W przypadku potwierdzenia wysokiej fragmentacji w DNA plemników istnieje duże niebezpieczeństwo, że zarodek nie będzie prawidłowo się rozwijał lub dojdzie do poronienia. MACS (ang. Magnethic Activated Cell Sorting), czyli magnetycznie aktywowane sortowanie komórek, pozwala wyeliminować plemniki o wysokim poziomie fragmentacji, czyli wykazujących cechy apoptozy. Zwiększając tym samym szanse na powodzenie procedury in vitro. Wskazaniem do badania są powtarzające się poronienia u partnerki, nieudane próby zapłodnienia pozaustrojowego, obniżone parametry nasienia u partnera oraz wysoki wskaźnik fragmentacji DNA plemników.
Takie badania najlepiej przeprowadzać w wyspecjalizowanych ośrodkach z dużym doświadczeniem. Do takich należy m. in Gyncentrum, gdzie badania przeprowadzane są w możliwie najbardziej komfortowych warunkach, przez doświadczoną kadrę dysponującą najlepszej jakości nowoczesnym sprzętem.
