Niepłodność może dotyczyć każdego, także Ciebie! Myślisz sobie, jak to?! Jestem przecież młoda/młody, zdrowie mi dopisuje, dbam o siebie… Niepłodności nikt się nie spodziewa, a jednak dotyka ona około 1,5 miliona polskich par rocznie.
Niepłodność może dotyczyć każdego, także Ciebie! Myślisz sobie, jak to?! Jestem przecież młoda/młody, zdrowie mi dopisuje, dbam o siebie… mam kontrolę nad swoim życiem. Niepłodności nikt się nie spodziewa, a jednak dotyka ona około 1,5 miliona polskich par rocznie. To bardzo dużo!
Chyba jesteśmy niepłodni! Trudne zderzenie z rzeczywistością…
Przychodzi taki moment, kiedy dwoje ludzi postanawia zostać rodzicami. Rozpoczynają starania o dziecko i planują wspólne życie. Kiedy kolejne miesiące nie przynoszą efektów, a testy ciążowe niezmiennie pokazują jedną kreskę, pojawia się pytanie: „Dlaczego nie możemy zajść w ciążę?”. Mniej więcej tak zaczyna się historia większości niepłodnych par. Nagle zdrowi, przekonani o swoich możliwościach prokreacyjnych ludzie, odkrywają rzeczywistość pacjentów dotkniętych przewlekłą chorobą.
Mijają miesiące, a Wam nie udaje się zajść w ciążę? Czasem potrzebne jest wsparcie medyczne, by marzenie o dziecku mogło się spełnić. Nie zwlekajcie, rozpocznijcie diagnostykę w kierunku niepłodności!
Kiedy rozpocząć diagnostykę niepłodności?
Jak najszybciej! Czas bowiem działa na Waszą niekorzyść. Czerwona lampka powinna się zapalić, gdy po roku regularnego współżycia bez stosowania środków antykoncepcyjnych nie udało się najść w ciążę. Wówczas warto skonsultować problem ze specjalistą w dziedzinie leczenia niepłodności i wykonać badania diagnostyczne.
Jeśli kobieta ma więcej niż 35 lat powinna zareagować szybciej! Panie z grupy wiekowej 35+ powinny wykonać badania płodności już po 6 miesiącach nieudanych prób zajścia w ciążę.
Jakie są najczęstsze przyczyny niepłodności?
Przyczyn zaburzeń płodności jest wiele. Statystycznie rzecz ujmując, problem niepłodności dotyczy w równym stopniu kobiet i mężczyzn. Wśród najczęstszych przyczyn wymienia się:
- Zaburzenia owulacji
- Zaburzenia hormonalne
- Niską rezerwę jajnikową
- Endometriozę
- Niedrożność jajowodów
- Wady anatomiczne
- Nieprawidłowe parametry nasienia
Ustalenie przyczyny niepłodności stanowi podstawę do rozpoczęcia leczenia. Musicie wiedzieć, że nie jest to proces ani szybki, ani prosty. Diagnostyka niepłodności wymaga wielu badań i zaangażowania lekarzy specjalistów z różnych dziedzin medycyny. Na szczęście obecna wiedza oraz postęp medycyny umożliwiają skuteczną diagnostykę oraz leczenie niepłodności.
Przyczyny niepłodności nie zawsze możliwe do ustalenia
Warto wspomnieć, iż w ok.20% przypadków nie udaje się jednoznacznie określić przyczyny problemów z płodnością. To tzw. niepłodność idiopatyczna. Nie jest ona spowodowana konkretną chorobą, czy zaburzeniem. Wręcz przeciwnie, wyniki badań nie ujawniają żadnych nieprawidłowości, które mogłyby wskazywać na problemy z poczęciem dziecka. W takim przypadku specjaliści koncentrują się na rozwiązaniu problemu, jakim jest brak ciąży, a nie na znalezieniu przyczyny. Jeśli niepłodność idiopatyczna trwa dłużej niż 2-3 lata, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje zastosowanie technik wspomaganego rozrodu (inseminacji, in vitro).
Diagnostyka niepłodności
Diagnostyka niepłodności dotyczy zawsze obojga partnerów!
Czynnik męski
Podstawowym elementem diagnostyki niepłodności u mężczyzn jest badanie nasienia, które obejmuje:
- diagnostykę podstawową, która określa parametry fizyko-chemiczne nasienia, ocenia koncentrację, ruchliwość, morfologię oraz żywotność plemników.
- test MAR, czyli badanie na obecność przeciwciał przeciwplemnikowych na powierzchni plemnika. Obecność przeciwciał przeciwplemnikowych może powodować aglutynację plemników, zmniejszać ich ruchliwość oraz żywotność, a także utrudniają przedostanie się plemników przez śluz szyjkowy, uniemożliwiając zapłodnienie.
- test SCD, czyli badanie struktury chromatyny plemnikowej. Badanie to służy ocenie stopnia uszkodzenia DNA plemników. Uszkodzone DNA plemników zmniejsza bowiem szanse na zapłodnienie. Jest także przyczyną wystąpienia nieprawidłowości we wczesnym stadium rozwoju zarodka oraz zwiększa ryzyko przeniesienia wad genetycznych na dziecko oraz poronień.
- posiew nasienia, który służy wykryciu obecności bakterii i grzybów w spermie.
W razie potrzeby lekarz może zalecić dalszą diagnostykę, która obejmuje m.in.:
- badanie fizykalne, polegające na badaniu członka, jąder i moszny. Wykonuje się go w celu ustalenia, czy u mężczyzny nie występują nieprawidłowości anatomiczne, które mogłyby obniżać płodność,
- USG, które pomaga wykryć m.in. żylaki powrózka nasiennego.
- badania hormonalne, przede wszystkim badanie poziomu testosteronu (całkowitego i wolnego), a także FSH, LH, prolaktyny, estradiolu, TSH oraz hormonów tarczycowych (fT3 i fT4).
- badania genetyczne, do których zalicza się przede wszystkim badanie kariotypu, czyli badanie zestawu wszystkich chromosomów w komórkach organizmu. W przypadku mężczyzn odpowiedź na pytanie o przyczynę niepłodności może przynieść również badanie mutacji w genie CFTR. Jest ono zalecane w szczególności panom ze stwierdzoną azoospermią obstrukcyjną, czyli wynikającą z niedrożności nasieniowodów. Ponadto mutacja w genie CFTR może być przyczyną niewykształcenia się dróg wyprowadzających plemniki z jąder – po jednej lub po obu stronach. Genetyczną diagnostykę niepłodności męskiej warto uzupełnić także o analizę regionu AZF na chromosomie Y, ponieważ w regionie tym położone są geny kodujące białka, które biorą udział w produkcji plemników.
- badania immunologiczne, zwłaszcza w kierunku przeciwciał przeciwplemnikowych ASA. Przeciwciała te uszkadzają plemniki, zmniejszając ich ruchliwość, a co za tym idzie utrudniając męskim komórkom rozrodczym dotarcie do komórki jajowej.
Czynnik żeński
Zakres diagnostyki niepłodności u kobiet jest zdecydowanie szerszy niż u mężczyzn.
Podstawowa diagnostyka obejmuje:
- wywiad medyczny, podczas którego lekarz pozyskuje niezbędne informacje na temat ogólengo stanu zdrowia pacjentki. Pyta o choroby przewlekłe i te przebyte w przeszłości, zażywane leki, zabiegi operacyjne, częstotliwość krwawień miesiączkowych, a także ewentulane ciąże i porody.
- badanie ginekologiczne i USG, których zadaniem jest wykrycie ewentualnych wad anatomicznych w obrębie macicy, jajników i jajowodów. Lekarz zleca także wykonanie badań.
- badania analityczne oraz hormonalne m.in. AMH – badanie rezerwy jajnikowej, TSH, prolaktyna, przeciwciała anty-TPO, FSH, LH, estradiol, morfologia, badani moczu.
- monitoring cyklu miesiączkowego.
W razie potrzeby lekarz może zalecić dalszą diagnostykę, m.in.:
- sono-HSG, czyli ultrasonograficzna histerosalpingografia, służy do wykrywania ewentualnych nieprawidłowości w budowie macicy oraz niedrożności jajowodów,
- histeroskopię diagnostyczną, czyli badanie macicy, które umożliwia precyzyjną ocenę jej wnętrza w warunkach gabinetu ginekologicznego,
- laparoskopię, powszechnie stosowana metoda diagnostyczno-zabiegowa, służąca ocenie narządów jamy brzusznej. Podczas laparoskopii możliwe jest także wykonanie zabiegów ginekologicznych,
- biopsję endometrium, czyli zabieg zmierzający do poprawy receptywności endometrium przez jego kontrolowane uszkodzenie.
- badania genetyczne, przede wszystkim wspomniane badanie kariotypu, ale także w kierunku genetycznie uwarunkowanej skłonności do zakrzepicy, która może uniemożliwić donoszenie ciąży (badanie mutacji Leiden w genie F5 kodującym czynnik V układu krzepnięcia krwi oraz i mutacji genu F2 kodującego protrombinę)
- badania immunologiczne, przede wszystkim badania w kierunku przeciwciał przeciwplemnikowych ASA, autoprzeciwciał przeciw kardiolipinie (IgM, IgG), antykoagulantu tocznia, a także badania przeciwciał anty-TPO, anty-TG, przeciwciał przeciwjądrowych ANA2 oraz przeciwciał przeciw B2-glikoproteinie I.
Jak wybrać klinikę leczenia niepłodności?
Wybór kliniki to bardzo ważny etap w procesie leczenia niepłodności. W Polsce istnieje kilkadziesiąt placówek zajmujących się leczeniem niepłodności w różnym zakresie. Warto więc zastanowić się, który ośrodek zapewni Wam najlepszą opiekę. Od czego zacząć?
Przede wszystkim odpowiedzcie sobie na pytanie, co dla Was jest najważniejsze: koszty leczenia, lokalizacja kliniki, oferta, doświadczenie, jakość i skuteczność leczenia? Następnie przeanalizujcie, co dana klinika ma Wam do zaoferowania. Zróbcie research w Internecie (istnieje wiele forów, na których niepłodne pary wymieniają się radami i opiniami na temat klinik oraz przebiegu leczenia). Być może w Waszym otoczeniu jest para, która ma już doświadczenie w tym zakresie. Nie ma chyba bardziej rzetelnego i wiarygodnego źródła wiedzy na ten temat.
Na co zwrócić szczególną uwagę?
Diagnostykę i leczenie najlepiej prowadzić w wyspecjalizowanym ośrodku leczenia niepłodności. Wybierzcie taki, który posiada wieloletnie doświadczenie, kompleksową ofertę oraz zaplecze laboratoryjne, umożliwiające przeprowadzenie pełnej diagnostyki oraz leczenie najnowocześniejszymi metodami. Ważne jest także, aby na miejscu w klinice dostępni byli specjaliści i lekarze zajmujący się medycyną rozrodu (ginekolodzy, endokrynolodzy, urolodzy, embriolodzy, androlodzy, immunolodzy, genetycy, a także psycholog).
Takim ośrodkiem niewątpliwie jest klinika Gyncentrum, która od wielu lat specjalizuje się w kompleksowym leczeniu niepłodności. Gyncentrum współpracuje z najlepszymi specjalistami medycyny rozrodu w zakresie ginekologii i położnictwa, endokrynologii, urologii, genetyki klinicznej, andrologii i embriologii. Dodatkowo zapewnia wsparcie psychologa i dietetyka. Ośrodek posiada również nowoczesne zaplecze badawcze i technologiczne. Klinika Gyncentrum zapewnia pacjentom szeroki wachlarz usług, począwszy od pełnej diagnostyki, poprzez podstawowe metody leczenia, a skończywszy na programach in vitro oraz dodatkowych procedurach zwiększających skuteczność zapłodnienia.
Wybraliście już klinikę, której powierzycie swoje leczenie? Czas na pierwszą wizytę!
Pierwsza wizyta w klinice leczenia niepłodności
Dla wielu par, pierwsza wizyta w klinice leczenia niepłodności, wiąże się z ogromnym stresem. Aby zminimalizować to napięcie przygotujcie się do wizyty odpowiednio.
Problem niepłodności może wynikać zarówno z czynnika żeńskiego jak i męskiego. Ważne zatem, aby na pierwszej wizycie lekarz miał możliwość przeprowadzenia wywiadu medycznego z każdym z partnerów.
Aby wizyta przebiegła sprawnie i była wartościowa, przypomnijcie sobie historię Waszych starań, przeprowadzonych dotychczas badań i zabiegów. Na wizytę zabierzcie ze sobą dotychczasową dokumentację medyczną (wyniki badań, wypisy ze szpitali etc.).
Wywiad medyczny
Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny. Pytania mogą dotyczyć:
- historii miesiączkowania (data pierwszej miesiączki, data ostatniej miesiączki, regularność cykli)
- czasu starań o dziecko,
- stosowanych metod antykoncepcji,
- częstotliwości stosunków płciowych,
- przebiegu wcześniejszych ciąż (jeśli były),
- stanu Waszego zdrowia oraz przyjmowane leki,
- stylu życia (stres, spożywanie alkoholu, palenie papierosów),
- historii chorób przewlekłych,
- przebytych chorób zakaźnych, nowotworowych, ginekologicznych,
- przebytych operacji, szczególnie w obrębie narządów płciowych,
- przypadków niepłodności i wad wrodzonych w rodzinie.
Przebieg wizyty
Najpierw lekarz przeprowadzi wywiad medyczny oraz wykona badanie ginekologiczne i USG. Przeanalizuje także historię dotychczasowego leczenia. Następnie, na podstawie uzyskanych informacji, oceni stan Waszego zdrowia oraz omówi możliwości dodatkowej diagnostyki i metod leczenia. Pierwsza wizyta to także doskonała okazja do zadawania pytań lekarzowi i wyjaśnienia wszelkich wątpliwości.
Testy płodności
Ustalenie przyczyn niepłodności wymaga przeprowadzenia niezbędnych badań. Lekarz może zatem zlecić partnerowi wykonanie badania nasienia. W większości klinik badanie odbywa się na miejscu. Aby się do tego przygotować, powinieneś zachować 2-7 dni wstrzemięźliwości płciowej przed planowaną wizytą. Partnerka natomiast otrzyma wykaz niezbędnych badań laboratoryjnych oraz diagnostyczno-zabiegowych. Część z nich będzie mogła wykonać od razu, a niektóre w zależności od dnia cyklu.
Jest to standardowy scenariusz przebiegu pierwszej wizyty w ośrodku leczenia niepłodności, który nieznacznie może się różnić w poszczególnych klinikach.
Od ponad roku bezskutecznie staracie się o dziecko? Nie zwlekajcie z wizytą u specjalisty medycyny rozrodu! Im szybciej zostanie zdiagnozowana przyczyna niepłodności, tym szybciej spełni się Wasze marzenie o dziecku.
