Pierwsza ciąża jest dla przyszłej mamy bez wątpienia sytuacją nową – zmienia się zarówno jej ciało jaki i psychika. Stan ten kojarzy się przede wszystkim z widocznym brzuchem, który zdradza obecność małego lokatora.
Pierwsza ciąża jest dla przyszłej mamy bez wątpienia sytuacją nową – zmienia się zarówno jej ciało jaki i psychika. Stan ten kojarzy się przede wszystkim z widocznym brzuchem, który zdradza obecność małego lokatora. Mało kto jednak zastanawia się nad tym, jakim wyzwaniem jest ciąża dla narządów wewnętrznych przyszłej mamy. Dowiedz się jakie zmiany zachodzą w organizmie kobiety podczas 9 miesięcy oczekiwania na dziecko.
Piersi
Zmiany hormonalne wpływają na rozwój tkanki gruczołowej w piersiach. Oznacza to zwiększenie się liczby pęcherzyków, kanalików i przewodów wyprowadzających mleko. Z tego powodu biust staje się lekko obrzmiały oraz bardziej wrażliwy na dotyk. Obwódka brodawki ciemnieje pod wpływem wzmożonej pigmentacji, a gruczoły potowe na jej powierzchni są bardziej widoczne. Z powodu powiększających się piersi, skóra ulega rozciągnięciu i widać przez nią siateczkę żył. Od około 16. tygodnia ciąży gruczoł sutkowy jest wystarczająco dojrzały do produkcji mleka, dlatego u niektórych kobiet może pojawiać się wydzielina.
Układ rozrodczy
Macica zmienia się podczas ciąży w najbardziej widoczny sposób. Narząd, który kształtem przypomina spłaszczoną gruszkę o długości 7 cm i wadze ok. 60 g, powiększa się do wagi ok. 1100 g i pojemności ok. 5 litrów. Szybkie powiększanie się macicy skutkuje uciskiem na żyłę wrotną i aortę i mniejszym dopływem krwi do serca i mózgu. Często więc u ciężarnych mogą występować zawroty głowy, utrata równowagi oraz omdlenia. Ponadto powiększająca się macica prowadzi do stopniowego unoszenia się przepony oraz do zmiany ułożenia serca. Rozwijające się w łonie kobiety dziecko oddziałuje również na szyjkę macicy. Już w pierwszych tygodniach ciąży staje się ona bardziej elastyczna, rozpulchniona oraz przybiera sinawą barwę. To jeden z pierwszych objawów ciąży. Za sprawą wysokiego stężenia progesteronu śluz szyjkowy po zapłodnieniu staje się bardzo gęsty i lepki, ponieważ od teraz jego rolą jest zamknięcie kanału szyjki macicy. Ta naturalna bariera, tzw. czop Kristellera, ma ochronić wnętrze macicy oraz rozwijający się płód przed infekcjami. Wydalenie czopa śluzowego jest jednym z pierwszych objawów zbliżającego się porodu.
Za większość zmian – czy to anatomicznych czy nastrojowych w czasie ciąży, odpowiedzialne są hormony. Stężenie niektórych z nich warunkuje takie dolegliwości jak m.in.: tkliwość piersi, wzmożone parcie na pęcherz, zgagę, wzdęcia czy chwiejność emocjonalną.
- Gonadotropina kosmówkowa (hCG). Podstawowym hormonem wczesnej ciąży jest gonadotropina kosmówkowa (hCG) i jest odpowiedzialna m.in. za rozwój zapłodnionego jaja do czasu uzyskania pełnej wydolności łożyska.
- Progesteron. Jego działanie można opisać jako wielokierunkowe i obejmuje m.in. zmniejszenie napięcia mięśni gładkich, ochronę mięśnia macicy przed wpływem estrogenów oraz wpływa na wzrost ukrwienia myometrium. Ponadto progesteron wpływa rozluźniająco na mięśnie podtrzymujące pęcherz i cewkę moczową, co może skutkować problemem z nietrzymaniem moczu.
- Estrogeny. Odpowiadają m.in. za regulację cyklu miesiączkowego oraz przygotowują błonę śluzową macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja. Wraz z progesteronem wpływają na rozwój tkanki gruczołowej w piersiach.
- Relaksyna. To hormon, który działa hamująco na skurcze mięśnie macicy, a podczas porodu wpływa rozluźniająco na spojenie łonowe oraz zmniejsza napięcie mięśnia szyjki macicy.
- Oksytocyna. Podczas porodu powoduje skurcze mięśni macicy, natomiast po porodzie oksytocyna przyczynia się do obkurczania macicy.
- Prolaktyna. To hormon pobudzający wzrost gruczołów sutkowych oraz wywołujący laktację. Karmienie piersią wywołuje wydzielanie prolaktyny, ponadto w pierwszych miesiącach po porodzie u kobiet karmiących piersią hormon ten blokuje owulację.
Metabolizm i przewód pokarmowy
W ciąży zwiększa się zapotrzebowanie na substancje odżywcze. Jest to spowodowane potrzebami rosnącego płodu oraz rozrastającego się łożyska. Średnie zapotrzebowanie dobowe u ciężarnych wzrasta o około 150 kcal/dobę, 350 kcal/dobę, 350 kcal/dobę odpowiednio w I, II, III trymestrze ciąży. Ponadto przyszłej mamie często dokuczają nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego tj. zaparcia czy zgaga. To w dużej mierze efekt wzrostu stężenia progesteronu.
Układ sercowo-naczyniowy
Powiększająca się macica prowadzi do stopniowego unoszenia się przepony i zmiany położenia serca. Serce powiększa się o około 12% w czasie trwania ciąży. Ściany serca stają się grubsze, zwiększa się też wypełnienie układu żylnego. Ciąża stanowi spore wyzwanie dla układu krążeniowego. Już od I trymestru objętość krwi zwiększa się aż o 40-45% między 28. a 34. tygodniem ciąży w porównaniu z kobietą nieciężarną. Ilość krwi pozostaje na takim poziomie aż do porodu. Zwiększona objętość krwi wpływa na wzrost częstotliwości rytmu serca, a na brzuchu, piersiach i nogach pojawia się więcej widocznych pod skórą naczyń krwionośnych.
Co jeszcze się zmieni?
Ciąża jest dla organizmu kobiety swoistą rewolucją, która w mniejszym lub większym stopniu warunkuje funkcjonowanie wszystkich organów i układów. Okres oczekiwania na dziecko to nie lada wyzwanie emocjonalne dla kobiety. Zmianom anatomicznym towarzyszą również te w sferze psychicznej. Radość, ekscytacja, ciekawość, ale również poczucie odpowiedzialności, niepokój, czy wręcz strach o zdrowie i podołanie obowiązkom przyszłej mamy to tylko niektóre z nich. Mimo tych wszystkich zmian i trudów e okresie ciąży narodziny dziecka rekompensują je wszystkie. Dobrą wiadomością jest fakt, że kobiecy organizm w ciągu 6 tygodni połogu powinien wrócić do stanu sprzed ciąży.
